Mix
‘Nuk të kam xhan’! Pse kjo fjali i dëmton fëmijët shumë
“Nuk të kam xhan” është një nga fjalitë që të rriturit dhe sidomos nënat ua thonë shpesh fëmijëve gjatë tekave të tyre. Po edhe nëse duket një fjali e thënë ashtu kot, dëmin e bën të madh. Lira Gjika e shpjegon gjatë në një nga statuset e saj.
“Nuk të kam xhan gati i bëriste një mama, djalit të saj rreh tre vjeç dhe nuk mjaftoi kjo, po iu drejtua dhe gjyshi “hiç mos ta kesh xhan se është djalë i keq. Asnjeri nuk duhet ta dojë këtë djalë të keq.” Fëmija shikone i hutuar sa mamin po ashtu edhe gjyshin, por të dy të rriturit rrinin në këmbë e të nevrikosur. dhe djali I vogël nuk duroi më dhe ja plasi të qarës me të madhe. Qante i vogli, por të rriturit nuk lëkundeshin nga qëndrimi i tyre i ashpër e inatçor. Dikur mamaja e morri në krah, por vazhdonte të sillej në të njëjtën mënyrë, ashpër e kërcënuese, duke i thënë: -po bëre prap kështu as unë dhe asnjeri nuk do të ketë xhan-. Fëmija i vogël përpiqej të konrollonte të qarën dhe dënesën e tij për t’u bërë “djalë i mirë” siç e donte mami dhe gjyshi. Për fat të keq këto shprehje janë të zakoshme në komunikimin prind fëmije apo i rritur i parritur, kur fëmija nuk u bindet apo bën sjellje “të pa denja” sipas standardeve të të rriturve. Sa herë i dëgjoj këto shprehje në rrugë apo në locale po edhe ne zyrën time, pyes veten, a na shkon mëndja ne të rriturve se si i dëgjon dhe përfton fëmija këto shprehje. Si ndihet fëmija kur dëgjon nënën që i thotë se “nuk do të kem xhan”. A u shkon në mendje prindërve dhe gjyshërve, se çfarë mund të pësojë fëmija kur dëgjon nga goja e nënës fjalët, që “nuk e ka xhan”. Fëmija di vetëm një gjë shumë mirë, që nuk jeton dot i vetëm dhe pa sigurisë e prindërve, sidomos të nënës, ai ndihet i humbur. Kujdes nëna kur përdorni këto shprehje, që thajnë shpirtin e fëmijës dhe jo vetëm nuk lejojne dhembshurinë të bëhet mënyrë të njohuri dhe komunikimi me tjetrin dhe mjedisin, por edhe ushqejnë ndjesinë e të qenit i braktisur. Braktisja nuk është thjesht një ndjenjë, por një strukturë psiqike që nuk lejon zhvillimin emocional të njeriut. Shkencëtarët që merren me studimin e fenomeneve të tilla, tërheqin vëmendjen, se braktisja nuk është vetëm një proces fizik, efektin kryesor e ka në psikikën e njeriut. Kjo mënyrë të perceptuari të vetes ndërtohet në fëmijëri. Dhe janë këto sjellje, si keqtrajtimi dhuna, fyerja, etiketimi, krahasimi, abuzimi, që krijojnë ato kushte, që zhdukin autenticitetin emocional të njeriut. Çdo njeri ka një gjë të vetëm, që vetëm ai e ka apo auentike, me të cilën do të zbulojë e ndërtojë sferën emocionale të tij. Një fëmijë, i cili kërcënohet në këtë mënyrë nga dy të rritur nuk edukohet, por vetëm trembe dhe çbëhet në veten etij. Ky fëmijë vetëm do të nënshtrohet dhe do të bëjë atë, që i kërkon i rrituri. Kur të rritet në shumicën e rasteve, ose do të jetë i nënshtruar, ose nuk do të mund t’i bindet as vetes. Nëna, edhe pse mund të jeni të lodhura apo ju ka pushtuar padurimi dhe bezdia, duhet t’i zgjidhni fjalët që i drejtoni fëmijës, për më tepër vullneti për të komunikuar me fëmijën, është edhe mënyra më e mirë për të shmangur si bezdinë edhe padurimin”, shkruan Lira Gjika.