Mix
Historia e mësuesit të varfër Noah Webster, i cili revolucionarizoi arsimin në SHBA
Pas fitores se pavarësisë nga Britania, Shtetet e Bashkuara ishin ende të varura nga Anglia në shumë mënyra dhe kishte beteja të tjera për t’u fituar ende.
Një nga më të rëndësishmet prej tyre ishte arsimi dhe arsimimi në një gjuhë amerikane dhe jo atë britanike. Kjo është historia e Noah Webster, një mësues i varfër nga Connecticut.
Në 1782, kur ai ishte njëzet e katër vjeç, shkoi te takonte Dr. Ezra Stiles, president i kolegjit Yale ku ishte diplomuar.
“Dr. Stiles, këtu është dorëshkrimi për të cilin ju thashë, libri drejtshkrimor që ia kam treguar Thomas Jefferson, James Madison dhe njerëzve në Princeton dhe Universitetin e Pensilvanisë“.
“Do të jem i lumtur ta shikoj. Por jam shumë i interesuar për idetë tuaja mbi arsimin. A do të jetë ky drejtshkrim i pari i një serie?“.
“Po, një seri tekstesh shkollore të krijuara për të revolucionarizuar të gjithë sistemin e arsimit amerikan. Ai që kemi tani s’mund të quhet amerikan. Tekstet tona e kanë origjinën në Angli. Historia jonë, gjeografia jonë, ndjenjat tona publike janë të gjitha shumë të ndikuara nga britanikët. Pres që pas këtij drejtshkrimi të vazhdoj me një gramatikë dhe më pas një kendim, Dr. Stiles. Shpresoj të arrijmë tre gjëra: të thjeshtojmë dhe njësojmë gjuhën tonë dhe të vendosim një rregull të përbashkët për drejtshkrimin dhe shqiptimin; t’i ofrojmë të rinjve mësime morale pa atmosferën e madhështise që e rrethon tani; dhe të promovojmë një frymë patriotizmi. Amerika duhet të jetë po aq e pavarur në letërsi sa është në politikë”.
Dr. Stiles iu afrua dhe i hodhi dorën mbi supe Webster-it.
“Unë jam shumë i interesuar për këtë”, tha ai. “Në të vërtetë, në këtë libër tuajin shoh një forcë të madhe. Por druaj se ju i jeni qasur me shumë frikë. Instruktori Amerikan është një titull shumë modest për një libër të tillë. Unë sugjeroj që ta quani Instituti Gramatikor i Gjuhës Angleze. Me siguri do të konsideroheni mendjemadh. Do të sulmoheni nga të gjitha anët. Por qëllimi juaj është i denjë për një lufte të tillë”.
“Ju po propozoni, Dr. Stiles, që unë të vendos veten, si një autoritet absolut“.
“Unë po propozoj më shumë se kaq”, tha pedagogu i madh, “Unë po propozoj që ju të bëheni gjykates i gjuhës këtu në Amerikë“.
Instituti Gramatikor i Noah Webster-it, megjithë sulmet dhe talljet, fitoi popullaritet të menjëhershëm. Por Webster i kishte shitur të drejtat e autorit për disa qindra dollarë dhe ishte po aq i varfër, sa kishte qenë më parë.
Ai udhëtoi nëpër Amerike, duke predikuar doktrinën e tij të nacionalizmit, redaktoi thellësisht, një publikim të quajtur Revista Amerikane, më pas botoi një seri esesh të njohura të filozofisë së thjeshtë nën titullin, “The Prompter”, duke marrë pjesë aktive në çështjet publike.
Në vitin 1793 ai bashke me familjen shkoi në New York duke marrë përsipër redaktimin e gazetës Minerva Amerikane. Pikëpamjet e tij editoriale hasën në kundërshtime të dhunshme dhe në maj të vitit 1800, ai hoqi dorë nga kjo punë.
“Çfarë do të bësh tani?”, e pyeti bashkëpunëtori i tij Samuel Bayard.
“Do te përfundoj punën që kam ëndërruar prej vitesh. Jam gati të përpiloj një fjalor të plotë, Bayard. Unë jam gati të regjistroj gjuhën amerikane“.
Ai mendonte se do ti duheshin rreth pesë vjet për të përfunduar fjalorin e tij. Por ai shpejt e kuptoi se ishte një sipërmarrje të cilës mund t’i kushtonte tërë jetën e tij. Ai donte t’i përfshinte të gjitha fjalët e gjuhës së “gjallë” angleze. Deri në vitin 1813 ai zotëronte njëzet gjuhë. Ngadalë, mundimshëm, orë pas ore e vit pas viti, ai e mblodhi materialin e tij.
Detyra dukej e pafundme, puna shpesh zhgënjyese. Por Noah Webster ishte një njeri i përkushtuar. Ai ishte një dijetar që nuk bënte kompromis me qëllimin e vet. Fjalorin e endërruar e perfundoi vetëm në vitin 1828, kur Webster ishte shtatëdhjetë vjeç.
Sot në Shtetet e Bashkuara emri “Webster” është pothuajse sinonim i “fjalorit” dhe drejtori i shkollës në Connecticut, ka zënë vendin e tij të merituar në Panteonin e Artë Amerikan të Famës.