Gjyshërit, miqtë, ose fqinjët që shqetësohen për fjalimin e fëmijës ose zhvillimin e gjuhës mund të hezitojnë ta thonë  atë nga frika e shqetësimit ose ofendimit të një prindi.

Ndërsa ngritja e ndonjë shqetësimi nga prindërit për fëmijën e tyre është e vështirë, është në interesin më të mirë të fëmijës që çdo çështje të folurit dhe/ ose gjuhës të identifikohet dhe trajtohet sa më shpejt që të jetë e mundur.

Më poshtë janë disa hapa që duhet të bëni  dhe nuk bëni për të folur me respekt dhe produktivitet për një vonesë të mundshme të komunikimit.

Çfarë duhet të bëni:

Mësoni piketa zhvillimore. Para se të dëgjoni alarmin, referojuni një liste të piketave të të folurit dhe gjuhës sipas moshës. Shikoni gjithashtu shenjat e para të çrregullimeve të të folurit dhe gjuhës. Nuk mund të ketë arsye për t’u shqetësuar. Ndani pikat kryesore dhe shqetësimet tuaja me mjekun, veçanërisht nëse një fëmijë nuk po bën atë që pritet.

A e dini se jo të gjithë fëmijët janë të njëjtë? Në 12 muaj, një fëmijë mund të thotë një fjalë ndërsa një tjetër mund të flasë 10 ose më shumë. Kjo ndryshueshmëri është tipike – jo çdo fëmijë ka të njëjtat aftësi komunikimi në të njëjtën moshë. Pika kryesore e zhvillimit përbëjnë një varg të pritshëm të aftësive.

Nëse një fëmijë po mëson më shumë se një gjuhë, sigurohuni të njohë fjalët në të dy gjuhët. Zhvillimi i tij mund të jetë i ndryshëm nga fëmijët që mësojnë vetëm një gjuhë. Gjithashtu, vini re se të mësuarit më shumë se një gjuhë nuk shkakton ose përkeqëson vonesa në të folur ose gjuhë.

Jini të ndjeshëm kur shtroni çështjen. Provoni të thoni, “Unë pashë një histori në lajmet në lidhje me fjalimin e fëmijëve dhe zhvillimin e gjuhës …”, ose duke shprehur shqetësimin tuaj si pyetje, p.sh., “Cfarë mendoni për fjalimin e Tomit? A ka përdorur ai fjalë të reja?”

Ndani  historinë tuaj familjare për fjalët dhe çrregullimet gjuhësore, nëse dihet .Disa çrregullime kanë një përbërës të fortë gjenetik (një shembull i mirë është belbëzimi), kështu që ky është informacion i rëndësishëm për tu ndarë.

Nëse jeni mjek ose mësues ,u thoni prindërve të kërkojnë ndihmë profesionale. Inkurajoni prindërit të caktojnë një takim me mjekun e fëmijës për të diskutuar shqetësimet. Nëse konfirmohen shqetësimet, mjeku do të bëjë një kërkesë për një fjalim dhe vlerësim gjuhësor. Nëse mjeku nuk është i shqetësuar, por prindërit janë akoma, prindërit duhet t’i besojnë instinkteve të tyre dhe të marrin një mendim të dytë ose ta vlerësojnë fëmijën nga një patolog i gjuhës e të folurit. Një patolog i certifikuar në gjuhën dhe të folurit mund të përcaktojë se nuk ka nevojë të shqetësohet, dhe atëherë rezultati është paqja e mendjes. Sidoqoftë, nëse ka një vonesë në të folur dhe / ose gjuhë, ajo mund të trajtohet në kohën e duhur.

Duhen siguruar burime për të gjetur ndihmë, nëse mjeku i fëmijës nuk ka bërë ndonjë referim për një fjalim dhe vlerësim gjuhësor.

Nëse fëmija është më pak se 3 vjeç: Prindërit mund të hyjnë në programin e ndërhyrjes së hershme të shtetit  për një vlerësim falas.

Nëse fëmija është 3 vjeç ose më i madh: Prindërit mund të kontaktojnë një shkollë me qendrat e specializuara dhe të kërkojnë të flasin me dikë që mund të ndihmojë dhe vlerësojë fëmijën.

Jini të ndjeshëm ndaj vlerave dhe normave të familjes. Individët trajtojnë shqetësime për vonesat në zhvillim ndryshe, bazuar në sfondin e tyre, vlerat familjare dhe normat. Mund të ketë qasje të ndryshme për mënyrën e rritjes së fëmijëve. Jini të vetëdijshëm dhe të respektueshëm për ato dallime kur konsideroni të flisni me njerëz jashtë familjes tuaj (p.sh. fqinj, mik).

Çfarë nuk duhet të bëni?

Mos krahaso fëmijët  me njëri-tjetrin. Një fëmijë më i madh mund të ketë qenë i avancuar për moshën e tij, duke rezultuar në shqetësim kur fëmija i dytë po zhvillohet në një mënyrë tipike. Përsëri, shikoni më gjerësisht në piketat  të gjuhës zhvillimore.

Mos u fajësoni. Prindërit nuk shkaktojnë çrregullime në të folur dhe gjuhë. Është  e pasaktë dhe e dëmshme t’i thuash një prindi që ai duhet të kishte bërë diçka ndryshe.

Mos u jepni etiketa. Mos u përpiqni të diagnostikoni fëmijën. Përkundrazi, përshkruani atë që shihni. Lini një diagnozë te një patolog në gjuhën e të folurit, i cili është i edukuar posaçërisht për identifikimin e çrregullimeve të komunikimit. Ndani atë që bën mirë fëmija (p.sh., “Unë e di që Sara përdor disa fjalë të vetme, dhe unë kam qenë kurioz kur ajo duhet të fillonte të bashkonte fjalë të shumta.”)

Mos “prisni dhe shihni” nëse fëmija e tejkalon problemin. Kjo është ndoshta pika më e rëndësishme. Vonesat në të folur dhe gjuhë janë shumë të shërueshme. Rezultatet më të mira ndodhin kur një fëmijë shihet nga një profesionist herët. Në mënyrë ideale, fëmijët do të trajtohen shumë kohë përpara se të hyjnë në kopsht — dhe madje edhe para moshës 3 vjeç, kur fëmijët janë në periudhën e tyre më të shpejtë të zhvillimit. Të vepruarit herët mund të përmirësojnë suksesin akademik dhe shoqëror, kështu që flisni herët.