Koronaviruset (CoV) janë një familje e madhe virusesh që shkaktojnë sëmundje nga më të lehtat, deri tek ato tepër të rënda. Ato janë të përhapur në shumë lloje të kafshëve dhe rrallë evoluojnë, transmetohen, infektojnë njerëzit dhe më pas përhapen midis tyre. Koronaviruset humane u identifikuan për herë të parë në vitin 1960 dhe deri në vitin 2019 njiheshin 6 të tillë nga të cilët 4 të zakonshëm, si: 229E (alpha coronavirus), NL63 (alpha coronavirus, OC43 (beta coronavirus) dhe HKU1 (beta coronavirus). Në shekullin 21 dy koronaviruset me patogjenitet të lartë si SARS– CoV që shkakton Sindromën Respiratore Akute të Rëndë dheMERS-CoV që shkakton Sindromin Respirator të Lindjes së Mesme u transmetuan nga rezervuaret e kafshëve, si :macet e egra dhe gamilet tek njerëzit, duke shkaktuar epidemi globale me sëmundshmëri dhe vdekshmëri të lartë. Në 31 dhjetor 2019, pati disa raste me pneumoni në Ëuhan, provinca Hubei, Kinë ku shumica e tyre raportonin ekspozim në një treg të madh të produkteve të detit ku shiteshin shumë lloje të kafshëve të gjalla.

Vlerësimet e OBSH-së:

Bazuar në mundësinë e transmetimit nga njeriu tek njeriu ka një rrezik për impakt serioz në shëndetin publik. Ky virus nuk është identifikuar më parë tek njerëzit dhe hetimet e para në Kinë nuk e kanë përcaktuar akoma burimin e shpërthimit epidemik, pra kemi të bëjmë me një situatë jo të zakonshme dhe të papritur. Numri i rasteve të konfirmuara vazhdon të rritet në Kinë, teksa raste të ngjashme janë evidentuar në vende të tjera, dhe duke qenë se është dhe Viti i Ri kinez rreziku importimit jashtë këtij territori është i lartë. Shumë vende kanë vendosur masa në aeroporte kur kanë lidhje direkte me Kinën, si vlerësim elektronik i temperaturës apo intervista me udhëtarët që vijnë nga Kina. Pra, kemi rrezik për përhapje ndërkombëtare (nisur edhe nga rastet importuara). Në lidhje me interferencën me udhëtimet dhe tregtinë ndërkombëtare OBSH-ja nuk rekomandon ndonjë kufizim të udhëtimeve dhe/ose tregtisë bazuar në informacionin që posedon aktualisht.

Këshillat 

Për të shmangur infektimet e mundshme strukturat e shëndetit publik në vendin tonë kanë shpallur një sërë masash që duhet të marrim gjatë përditshmërisë. Kjo veçanërisht në rastet kur duhet që të udhëtojmë. Sipas tyre, këshillohet që të shmangni kontaktet e ngushta me personat që manifestojnë simptoma të kollës dhe temperaturë. Pastroni duart sa më shpesh duke përdorur peceta me alkool, apo duke i larë me ujë dhe sapun. Shmangni prekjen e syve, hundës dhe gojës. Ndërsa për personat që punojnë në treg, apo me kafshët e gjalla, këshillohet që të vishni përparëse mbrojtëse vendosni dorezat mbroni fytyrën gjatë kontaktit me produktet shtazore. Çdo ditë pas punës hiqni përparësen mbrojtëse dhe pastroni ambientin e punës. Shmangni kontaktin me personat e tjerë të familjes kur jeni të veshur me rrobat e punës. Lani duart me ujë dhe sapun pas çdo kontakti që keni me produktet e misit dhe dezinfektoni ambientin e punës. Nëse vendosni të mbani maskë sigurohuni që të mbuloni hundën dhe gojën, si dhe shmangni prekjen e maskës pasi e keni vendosur. Hidheni maskën njëpërdorimshme dhe menjëherë më pas lani duart. Udhëzimet e plota i gjeni të detajuara në vijim të shkrimit.

Masat kryesore që rekomandohen për parandalimin e infeksionit nga koronavirus:

• Lani shpesh duart me ujë dhe sapun ose pastrojini ato duke i fërkuar me pastrues me bazë alkooli.
• Kur kolliteni apo teshtini, mbuloni gojën dhe hundën me gropëzën e bërrylit ose shami letre. Hidheni menjëherë shaminë e letrës në koshin e plehrave dhe pastaj lani duart.
• Mënjanoni kontaktet e ngushta me këdo që ka temperaturë dhe kollë.
• Paraqituni tek mjeku nëse keni kollë, temperaturë apo vështirësi në frymëmarrje dhe raportoni historinë e udhëtimeve nëse keni udhëtuar kohët e fundit.
• Mënjanoni kontaktet me tregjet e kafshëve të gjalla në zonat që kanë koronavirus dhe parandaloni kontaktet e pambrojtura me kafshë të gjalla apo sipërfaqe që kanë qenë në kontakt me kafshët.
• Mënjanoni konsumin e produkteve të mishit të pagatuara apo gatuara jo shumë. Mishi, qumështi i papërpunuar apo organet e kafshëve duhet të trajtohen me kujdes, duke përdorur mjete mbrojtëse në mënyrë që të mënjanohet kontaminimi.
• Udhëtarët që kanë pasur kontakte me raste të konfirmuara apo ekspozim direkt ndaj një burimi të mundshëm të infeksionit duhet të vendosen në observim mjekësor. Kontaktet me rrezik të lartë duhet të mënjanojnë udhëtimet për periudhën e inkubacionit deri në 14 ditë.
• Pastroni duart sa më shpesh duke përdorur peceta me alkool, apo duke i larë me ujë dhe sapun. Shmangni prekjen e syve, hundës dhe gojës. Vishni përparëse mbrojtëse vendosni dorezat mbroni fytyrën gjatë kontaktit me produktet shtazore.
• Nëse vendosni të mbani maskë sigurohuni që të mbuloni hundën dhe gojën, si dhe shmangni prekjen e maskës pasi e keni vendosur. Hidheni maskën njëpërdorimshme dhe menjëherë më pas lani duart.

Koronavirusi

Koronaviruset janë familja e viruseve të cilat shkaktojnë sëmundje të tilla si: nga një rrufë e lehtë deri në sëmundje më të rënda siç është  Sindroma Respiratore e Lindjes së Mesme (Middle East Respiratory Syndrome MERS) dhe Sindroma e Rëndë Respiratore Akute (Severe Acute Respiratory Syndrome SARS).

Nga vjen koronavirusi?

Korona virusi qarkullon në kafshë, dhe disa prej korona viruseve kanë aftësinë të transmetohen nga kafshët tek njeriu. Tashmë është vërtetuar që koronavirusi transmetohet edhe nga njeriu tek njeriu.

Simptomat e një personi të infektuar

Simptomat varen nga virusi, por shenjat e zakonshme përfshijnë simptomat e aparatit të frymëmarrjes: ethe, kollë, gulçim dhe vështirësi në frymëmarrje. Në raste më të rënda, infeksioni mund të shkaktojë pneumoni, sindromë të rëndë respiratore akute, insuficiencë të veshkave, madje edhe vdekje.

Kufizimet në trajtim

Kur një sëmundje është e re, nuk ka vaksinë për të, dhe mund të duhen disa vite derisa të prodhohet një vaksinë e re. Aktualisht nuk ka një trajtim specifik për sëmundjet e shkaktuara nga koronavirusi. Megjithatë, shumë nga simptomat mund të trajtohen në varësi të gjendjes klinike të pacientit.