Gjuha shqipe shkruhej në dhjetë alfabete të ndryshme

Mes viteve 1750-1850 kishte një diversitet ortografik të mrekullueshëm në Shqipëri. Në këtë periudhë, gjuha shqipe po shkruhej në gati dhjetë alfabete, një rekord ky për atë kohë dhe për gjuhët europiane. Këto alfabete ka vendosur që t’i studiojë dhe t’i sjellë në një libër studiuesi i shqipes, Robert Elsie.

“Rreth viteve 1750-1850 gjuha shqipe u shkrua në jo më pak se dhjetë alfabete të ndryshme. Sigurisht një rekord për një gjuhë europiane”- ka shkruar Elsie ndërsa ka prezantuar librin 117 faqësh “Albanian Alphabets – Borrowed and Invented”.

Libri prezanton këtë larmi gjuhësore, nga dokumentet më të hershme deri tek fillimi i shekullit 20-të.  Adaptimet kanë ndodhur nga alfabetet latine, greke, arabe dhe alfabeti cirilik, dhe çka është më e rëndësishme, edhe krijimi i një sistemi lokal i të shkruarit.

Disa prej alfabeteve sot janë harruar madje edhe nga vetë shqiptarët. Sipas librit, alfabetet e harruara janë alfabeti i Gregorit në Durrës, alfabeti i Dhaskal Todhrit, i Jan Vellarës, i Naum Veqilharxhit, dhe më pas alfabetet më të vogla si ai i Papa Totasit, Vezo Bey dhe Konstantinit të Beratit.