Lidhu me ne

Letersi

KJO ËSHTË POEZIA QË LASGUSH PORADECI E SHKROI KUR VUANTE NGA SËMUNDJA E RËNDË

Nga Kristaq Jorgo

Para disa ditësh znj. Marie Lasgush Poradeci publikoi autografin e një poezie të Lasgush Poradecit shkruar në frëngjisht në moshën 17-vjeçare. 

Atë mot – është fjala për vitin e largët 1916 poeti ndodhej në Athinë, ku ndiqte mësimet në Liceun Francez. I mbërthyer për javë e muaj nga një formë e rëndë e tuberkulozit pulmonar, shtrohet disa herë në sanatorium e përjeton gjendje ekstreme mes jetës e vdekjes.

Në këtë kohë ka lindur poezia në fjalë, të cilën po marrim guximin ta cilësojmë kryepoezi të tij.

Jo për faktin se mund të jetë krijimi i parë i mjeshtrit. Ka dëshmi se edhe më të hershme janë fillimet poetike lasgushiane. As për faktin se përfaqëson një krijim të ndonjë vlere fort të posaçme, krahasuar me mrekullitë e vërteta që ai do të na sjellë më pas. Kemi të bëjmë, përkundrazi, me një poezi të përkorë dhe fare të shkurtër, elementare mund të thuhej, me vetëm 5 vargje, ndonëse formalisht 8, pasi tre prej tyre dalin dy herë.

E megjithatë…

Poezia me titull “Quand je t’ai vu, O reve immenese”, që  e sollëm shqip në trajtën “Kur të kam parë, O ëndërr’ qiellore” është, sipas nesh, dëshmuese e një momenti të jashtëzakonshëm në shpirtin, në jetën e në veprën e djaloshit.

Poeti duhet të ketë përjetuar në atë zgrip të jetë-vdekjes një çast vizioni hyjnor, një epifaní, një ndriçim a një zbulesë, ngjashëm me çka përjetojnë shenjtorët a gjenitë. Ka parë një “ëndërr të pamatë” dhe i është zbuluar/ia ka dredhur shpirtin “Misteri i madh”.

Ky është çasti – poezia na lejon të hamendësojmë kështu – i inicimit të Lasgush Poradecit me Sublimen, të Shenjtën, Bukurinë, Dashurinë, Sekretin, i takimit me qenien supreme, çasti në të cilin atij i ka rënë – me një sintagmë të krishterë – “balta e syrit” dhe ka nisur përnjëheri të shohë, të ndiejë, të kuptojë çka vetëm të shenjuarve tepër të rrallë u bëhet e mundur.

Për këtë arsye edhe cilësimi i kësaj vepërze në dukje  fare të vogël e fare të thjeshtë, si kryepoezie tij, pse dëshmitare e çastit lindës të gjeniut.                                                                             

Është çasti i Big Bang-ut, prej të cilit do të marrë jetë universi madhështor lasgushian.

————

Vijon një shqipërim – me jo pak lëshime e të meta – ndjekur nga origjinali frëngjisht.

————

Kur të kam parë, o ëndërr’ qiellore
Kur të kam parë, o ëndrr’ qiellore,
U drodh në mua i madh mister:
Unë qeshë në lulen djaloshore
Kur të kam parë, o ëndrr’ qiellore.
Amór me buzët çmendurore
M’shtrëngói zemrën time-vrer;
Kur të kam parë, o Ëndrr’ qiellore,
U drodh në mua i madh mister.

Athinë, 1916     

————————

QUAND JE T’AI VU, Ô RÊVE IMMENSE
Quand je t’ai vu, ô Rêve immense,
Frémit en moi le grand mystère:
Ce fut en pleine adolescence
Quand je t’ai vu, ô Rêve immense.
L’amour aux lévres de garance
Pressa mon coeur de solitaire;
Quand je t’ai vu, ô Rêve immense,
Frémit en moi le grand mystère.

Athènes, 1916                    

Lasgush Poradeci

MË TEPËR

Kryesore18 orë më herët

“Trump është legjendë, ju jo” / Evi Kokalari sulmon Sali Berishën!

Aktivistja Evi Kokalari dhe kreu i PD Sali Berisha Aktivistja Evi Kokalari ka reaguar sërish pas deklaratave të bëra një...

Aktualitet20 orë më herët

“Nuk i njeh askush s’ka njeri që di të përmendë 5 emra ministrash në këtë vend “

Lorenc Vangjeli: Analisti Lorenc Vangjeli foli në “Top Story” për deputetët në Kuvend, teksa disa prej tyre i konsideroi si...

Kioske20 orë më herët

Tiranës i duhet një metro

Eduard Zaloshnja Zona metropolitane e Tiranës, që përfshin bashkitë Tiranë, Kamëz e Vorë, ka plot 716 mijë banorë, 216 mijë...

Radar20 orë më herët

Basha: Partia Demokratët Euro Atlantikë ka kolosë në gjirin e vet. Rakipi: Në Atlantik ka peshq

Lulzim Basha, deklaroi në emisionin “Të Paekspozuarit” në MCN TV, se në partinë Demokratët Euro Atlantikë ka “kolosë” të cilët...

Mix20 orë më herët

iPhone 17 Pro, Apple gati për të revolucionuar dizajnin: këto janë risitë e mundshme

Me sa duket, risitë që vijnë në iPhone 17 nuk do të kenë të bëjnë vetëm me ekranin. Në fakt,...

Mix21 orë më herët

Kush është blogerja Bettina Anderson? 5 gjërat që duhet të dini për të dashurën e re të Donald Trump Jr

Bettina Anderson u bë e famshme pasi u shfaq krah për krah me Donald Trump Jr. Në fotot e marra...

Radar21 orë më herët

Nuk është shaka/Nis dialogu me qytetarët për luftën ndaj korrupsionit

Teksti më poshtë është marrë nga ATSh dhe sugjerohet si lajm nën titullin: Komisioni i posaçëm antikorrupsion, nisin nga Durrësi forumet...

Kritike2 ditë më herët

Mashtrimin e Edi Ramës me rritjen e pagave e beson vetëm Helena Kaçi

Nga Irena Beqiraj Në 7 prill 2023, ministrja e Financave e asaj kohe, Delina Ibrahimi, na dha lajmin e mirë...

Mix2 ditë më herët

3 ushqimet më të mira për mëngjes!

Tërshëra 1. Të gjithë e dimë se tërshëra është një superushqim. Gjëja më e mirë është që ju mund ta...

Mix2 ditë më herët

Mbështetësit e Luigi Mangione kalojnë në nivel fansash. Do t’i paguajnë avokatin dhe do shkatërrojnë McDonald’s

Mbështetësit e Luigi Mangione kanë kaluar në një nivel tjetër, në nivel fansash. Ata kanë premtuar t’i paguajnë shpenzimet me...

Facebook