Lidhu me ne

Letersi

Kush është shkrimtarja franceze, Annie Ernaux, që fitoi Nobelin

Annie Ernauxm Nobel

Shkrimtarja franceze Annie Ernaux ka fituar çmimin Nobel në Letërsi. Ernaux u nderua me çmimin Nobel të Letërsisë për vitin 2022 me motivacion për “guximin dhe mprehtësinë klinike me të cilën ajo zbulon rrënjët, largimet dhe kufizimet kolektive të kujtesës personale”.

E përmendur shpesh si pretendentja kryesore për çmimin prestigjoz, Ernaux është një nga zërat më autoritarë të panoramës kulturore franceze. Në librat e saj ajo ka zbuluar mundësinë që të jep autobiografia për të transformuar rrëfimin e jetés në një instrument hetimi social, politik dhe ekzistencial. Që nga botimi i librit të saj të parë, Cleaned Out, në 1974, shkrimi i Annie Ernaux ka vazhduar të eksplorojë jo vetëm përvojën personale jetësore, por edhe atë të brezit të saj, prindërve të saj, grave në tërësi, duke përshkruar edhe ‘anonimët’ që i hasim në hapësirën publike.

Temat kryesore të përfshira në punën e saj, gjatë më shumë se katër dekadave, janë: trupi dhe seksualiteti; marrëdhëniet intime; pabarazia sociale dhe përvoja e ndryshimit të klasës përmes arsimit; koha dhe kujtesa. Në veprën e Ernaux edhe përvojat më personale, më intime – qofshin ato të pikëllimit, turpit, seksualitetit, pasionit, abortit të paligjshëm, sëmundjes ose perceptimit të kohës – perceptohet lehtësish nga të tjerët dhe vijnë si reflektime të situatës sociale, politike dhe kulturore në të cilin ato ndodhin.

Romanet e Ernaux

Pasi botoi tre romane (“E pastruara”, “Çfarë thonë ata duke shkuar” dhe “Gruaja e ngrirë”), Ernaux u largua nga trillimi duke botuar “A Man’s Place”. Përgjatë viteve ajo ka shpikur forma narrative krejt të reja të reja në shkrimin mbi jetën. Tekstet autosociobiografike si: “Vendi i një burri”, “Historia e një gruaje” dhe “Turpi” eksplorojnë jetën e saj dhe të prindërve të saj. Ato padyshim ravijëzojnë por edhe mjedisin shoqëror në të cilin ato jetë evoluan. Ndërkohë autobiografia kolektive “Vitet” përshkruan historinë shoqërore dhe kulturore të Francës që nga viti 1940 deri në 2007.

Dy veprat “Përdorimet e fotografisë”/ “L’Usage de la photo”* dhe “Të shkruash jetën”/ “Écrire la vie”* eksplorojnë marrëdhëniet midis shkrimit dhe paraqitjeve fotografike të së kaluarës, ndërsa në ‘Vajza tjetër’/ L’Autre Fille* Ernaux i shkruan një letër motrës që vdiq para lindjes së saj. Së fundi, Ernaux ka botuar shkrime që zbulojnë marrëdhënien me disa vende të rëndësishme të jetës së saj. Këtu mund të përmendim tituj si: ‘Aty ku bëj pjesë’/ Le Vrai lieu*; ‘Kthimi në Yvetot’/ Retour à Yvetot.

Librat e Ernaux-it kanë lexues besnikë në shumë shtete të botës dhe janë përkthyer në disa gjuhë. Ajo konsiderohet një klasike bashkekohore dhe adhurohet nga breza të tërë lexuesish dhe studentesh.

Kryevepra e nobelistes

E lexuar dhe e admiruar gjerësisht në vendin e saj si nga kritikët po ashtu dhe nga publiku, shkrimtarja me siguri u bë e “nobelizueshme” me përkthimin në anglisht, në vitin 2018, plot dhjetë vjet pas botimit fillestar të asaj që mbahet. si kryevepra e saj: “Vitet”. Ky tekst hapet me një konstatim të sigurtë: “Të gjitha imazhet do të zhduken”, dhe përfundon me shpresën e shkrimtares: “Të shpëtojmë diçka nga koha kur nuk do të jemi më».
Mes të dy konstatimeve tregohet, një jetë, ajo e Ernaux, me, në sfond, evolucionin e botës ndër vite. Duke rrëshqitur nga “ajo” te “ne”,  ky libër, titulli i punës i të cilit ishte “Roman total”, është një tekst mjeshtëror për kujtesën individuale dhe kujtesën kolektive, ajo që na bën individë dhe breza, klasa… Kushdo që e ka lexuar nuk mund të habitet nga zgjedhja e akademisë suedeze.

Shkrimtari i fundit francez që fitoi Nobelin ishte Patrick Modiano, në vitin 2014. Pesëmbëdhjetë shkrimtarë francezë kanë fituar Nobelin deri më sot.

Burimi: Annie Ernaux

MË TEPËR

Kryesore2 orë më herët

Gaz Bardhi iu trembet primareve brenda PD-së: Ne kemi ende inate të mëdha me njëri-tjetrin, ndaj duhet lënë ky muhabet

Kreu i Grupit Parlamentar të Partisë Demokratike, Gazment Bardhi komentoi mundësinë e paditjes së tij nga ana e kryeministrit Edi...

Mix2 orë më herët

12 seriale që do të të bëjnë të ndihesh mirë

Qoftë nëse je i fiksuar pas serialeve apo përdor Netflix-in vetëm herë pas here, është e sigurt që ke një...

Aktualitet22 orë më herët

Shpallen datat e provimeve të Maturës Shtetërore 2025

Publikohen datat e provimeve të Maturës Shtetërore për vitin 2025 për nxënësit që ndjekin arsimin e përgjithshëm dhe atë profesional....

Mix22 orë më herët

Pse na dhembin veshkat kur e teprojmë me ushqimin?

Veshkat janë organe jetike në trupin tonë. Ato janë përgjegjëse për filtrimin e gjakut, pastrimin e organizmit nga toksinat, prodhimin...

Mix22 orë më herët

Kevin Coster, i dashuruar me Jennifer Lopez?

Në fund të dhjetorit 2024, Kevin Costner dhe Jennifer Lopez patën një takim miqësor në Aspen të Kolorados, ku të...

Kioske22 orë më herët

Çfarë është lumturia?

Mjaft u trishtove për gjëra të tilla, të cilat nuk janë nën kontrollin tënd. Sa herë që zemra juaj fillon...

Kryesore22 orë më herët

“PS është dukshëm përpara”, Blendi Fevziu bën parashkimin për zgjedhjet e 11 majit

Gazetari Blendi Fevziu, i ftuar në emisionin “Të Paekspozuarit” në MCN TV komentoi situatën parazgjedhore në vend, diasporën dhe partitë...

Radar2 ditë më herët

TIRANA 2030/ Projektet arkitekturore që do të transformojnë kryeqytetin shqiptar (FOTO)

Tirana, kryeqyteti i Shqipërisë, po kalon një transformim të jashtëzakonshëm të nxitur nga një vizion ambicioz për të ardhmen e...

Mix5 ditë më herët

Çfarë ndodh në organizëm nëse nuk hani sheqer për 10 ditë

Sheqeri ka një efekt shkatërrimtar në organizëm dhe nxit shfaqjen e shumë problemeve dhe sëmundjeve shëndetësore siç janë: diabeti i...

Mix5 ditë më herët

Faktori që ndikon në shtimin në peshë – Këshillat që ju duhen

Ushqyerja e keqe dhe shtimi në peshë janë pjesë e një cikli vicioz që rrezikon shëndetin jo vetëm të të...

Facebook