Lidhu me ne

Temporal

Portreti i rrallë, ja si ishte pamja e vërtetë e Ali Pashë Tepelenës

Në pamje  Aliu ishte shumë  i hijshëm. Kishte erën e sinqeritetit dhe ndershmërisë dhe një buzëqeshje  shprehëse të hareshme. Kishte ball të bukur, sy të gjerë dhe të kthjellët që  i përshkruajnë si të gjallë dhe tërheqës.

Periudha e fundit të shekullit të XVIII dhe fillimit të shekullit të XIX, periudhë që fillon me interesimin e Fuqive të Mëdha për rajonin e Ballkanit, çka korrospondon përveç pranisë diplomatike dhe ushtarake të Francës, Rusisë dhe Anglisë në këto territore edhe me një rritje të numrit të udhëtarëve të huaj kryesisht anglezë dhe francezë që vizitojnë Pashallëkun e Janinës. Në fillim të shekullit të XIX udhëtimi tradicional i “Grand Tour-it pësoi një ndryshim themelor.

Një mori udhëtarësh dhe studiuesish, herë si qytetarë të thjeshtë, herë si eksploratorë e herë si të dërguar të qeverive të tyre do përshkonin territorin e Epirit dhe Greqisë për të njohur nga afër territoret ku kishte lindur kultura e lashtë që i kish magjepsur duke nxitur një proces të gjerë kulturor që u materilizua me prodhimin e një literature të pasur udhëtimesh që ringjalli nga pluhuri i harresës Ballkanin. Në të njëjtën kohë , kjo periudhë korrospondoi me fillimin e një ere të re që pat nisur në Evropë pas shpërthimit të Revolucionit Francez, era e nacionalizmit gjë që u konkretizua në fillimet e përpjekjeve të popujve të Ballkanit për të formuar shtetet e tyre kombëtare.

Si i përdori Perandoria Osmane dhe ç'ndodhi me vakëfet e Ali Pashë Tepelenës pasi ai u ekzekutua, studiuesi Eduart Caka hedh dritë me librin e ri

I përmendim të dyja këto procese, literaturën e udhëtimit evropiane për Ballkanin dhe fillimin e shkrimit të historisë nga shkollat ballkanike të etnive që u kthyen në kombe ,sepse janë dy momente të rëndësishme historike që kanë lënë gjurmë në sendërtimin e historisë politike të Ballkanit. Të parët nëpërmjet mesazheve orientaliste e  portretizuan Ali Pashë Tepelenën, si despot oriental, gjakpirës e të pabesë, cinik e epshor duke e parë si një shtypës dhe një zotërues të territoreve që ata do të dëshironin të shikonin të projektuar “Heladhën” e teksteve të tyre shkollore , ndërsa të dytët e cilësua si gjaksor e të pamërshishëm për t’i dhënë jetë miteve të tyre kombëtarë. E megjiatë mes teksteve të kësaj letërsie udhëtimi ende jo të studiuar mirë në Shqipëri gjejmë dhe pasazhe që na rrëfejnë sesi ishte në paraqitje Ali Pasha Tepelena. Sëbashku me disa nga portretet e gravurat e piktorëve evropianë, ato përbëjnë dëshmitë e rëndësishme të paraqitjes fizike dhe të karakterit të Ali Pashë Tepelenës. 

Në pamje  Aliu ishte shumë  i hijshëm. Kishte erën e sinqeritetit dhe ndershmërisë dhe një buzëqeshje  shprehëse të hareshme. Kishte ball të bukur, sy të gjerë dhe të kthjellët që  i përshkruajnë si të gjallë dhe tërheqës. Hundë në trajtë të bukur  dhe lëkurë të pastër. Goja dhe nofulla e tij tashmë fshiheshin pas mjekrës. Mbi të gjitha,  karakteristike ishte gjallëria e reagimeve të tij, ndërrimi i shpejtë i shprehjeve  dhe e  qeshura e tij e thellë, pak drakoide në ashpërsinë e tij. Ishte fjalë embël, i logjikshëm dhe impresionues.”

“Aliu i priti në këmbë. Dukej i shkurtër dhe i shëndoshë me një shprehje të këndshme. Në kokën e tij formohej me mbështjellje të shumta të vogla prej museline të artë  një çallmë e lartë dhe në rripin e mesit kishte një shpatë të gjatë me diamante në dorezën e saj.”

“Fytyra e Aliut ishte shumë e këndshme, sytë bojëqielli dhe të”shpejta”dhe mjekra e tij e gjatë dhe e bardhë”. 

“Aty, tek divani rrinte ulur Aliu mbi një lëkurë luani. Mbante feste të kuqe me shirita të arta, dhe aty këtu llamburitnin diamante të vyera. Një nargjile qëndronte në krahun e tij. E përkulte  kokën  me fisnikëri. Mjekra e tij, tanimë e bardhë krejt, i jipte një butësi si ajo e mirësisë së Babagjyshit të Vitit të Ri. Shprehja e tij  ishte e sinqertë, impresionuese dhe zëri i ëmbël. Dukej  shumë i mirë… Qeshi gjithë thjeshtësi, mënyrat e tij ishin kaq të qeta dhe atërore dhe aq ndjellëse në pamjen e mirësisë së tij dhe të sinqeritetit  të përsosur… (Nga libri i Uilliam Pllomar “Diamanti  i Janinës, Ali Pashai 1741- 1822”, Botimet “DODONA”, Athinë 2004, fq 85, 216, 217 . )

MË TEPËR

Radar23 orë më herët

Dalina Buzi: Parashqevia, ylli shqiptar që e fshiu vendin e vet, i vetmi që e deshi e s’do e linte të mblidhte ndihma

Dalina Buzi, tregon përmes një eksperience personale dhe profesionale nga viti 2003 kur e gjendur në Amerikë për të ndjekur...

Kryesore2 ditë më herët

“Trump është legjendë, ju jo” / Evi Kokalari sulmon Sali Berishën!

Aktivistja Evi Kokalari dhe kreu i PD Sali Berisha Aktivistja Evi Kokalari ka reaguar sërish pas deklaratave të bëra një...

Aktualitet2 ditë më herët

“Nuk i njeh askush s’ka njeri që di të përmendë 5 emra ministrash në këtë vend “

Lorenc Vangjeli: Analisti Lorenc Vangjeli foli në “Top Story” për deputetët në Kuvend, teksa disa prej tyre i konsideroi si...

Kioske2 ditë më herët

Tiranës i duhet një metro

Eduard Zaloshnja Zona metropolitane e Tiranës, që përfshin bashkitë Tiranë, Kamëz e Vorë, ka plot 716 mijë banorë, 216 mijë...

Radar2 ditë më herët

Basha: Partia Demokratët Euro Atlantikë ka kolosë në gjirin e vet. Rakipi: Në Atlantik ka peshq

Lulzim Basha, deklaroi në emisionin “Të Paekspozuarit” në MCN TV, se në partinë Demokratët Euro Atlantikë ka “kolosë” të cilët...

Mix2 ditë më herët

iPhone 17 Pro, Apple gati për të revolucionuar dizajnin: këto janë risitë e mundshme

Me sa duket, risitë që vijnë në iPhone 17 nuk do të kenë të bëjnë vetëm me ekranin. Në fakt,...

Mix2 ditë më herët

Kush është blogerja Bettina Anderson? 5 gjërat që duhet të dini për të dashurën e re të Donald Trump Jr

Bettina Anderson u bë e famshme pasi u shfaq krah për krah me Donald Trump Jr. Në fotot e marra...

Radar2 ditë më herët

Nuk është shaka/Nis dialogu me qytetarët për luftën ndaj korrupsionit

Teksti më poshtë është marrë nga ATSh dhe sugjerohet si lajm nën titullin: Komisioni i posaçëm antikorrupsion, nisin nga Durrësi forumet...

Kritike3 ditë më herët

Mashtrimin e Edi Ramës me rritjen e pagave e beson vetëm Helena Kaçi

Nga Irena Beqiraj Në 7 prill 2023, ministrja e Financave e asaj kohe, Delina Ibrahimi, na dha lajmin e mirë...

Mix3 ditë më herët

3 ushqimet më të mira për mëngjes!

Tërshëra 1. Të gjithë e dimë se tërshëra është një superushqim. Gjëja më e mirë është që ju mund ta...

Facebook