Malësori i Veriut është njëri fizikisht i bukur, i bukur pa naze

Indro Montanelli 1938

“Malesori i Veriut eshte njeri fizikisht i bukur, i bukur pa naze: i gjate, i thate, i skalitur ne tipare te ashpra, burreror ne te gjitha shprehjet e tij, i vetevetishem; instikti dhe veprimi i shperthejne pothuaj njeheresh, pa diafragmen e te menduarit.

Eshte njeri i forte, prej shkembi; zor se dallohet nga flora dhe fauna qe e rrethojne.

Edhe pse shume i varfer eshte zoteri i vertete, ka nje linje te tije elegante, nje dinjitet te tijin fizik,te pacenuar aspak nga varferia e te veshurit dhe thjeshtesia e jetes se tij.

Une mbeta i mallengjyer dhe befasuar perballe disa orendive te barinjve mirditore qe stolisin banesat e tyre:gjethe fiku te lakuriqesive spartane.

Do te doja t’i blija disa syresh,por kur ua kerkova kete miqve te mi,ata nxituan te mi benin dhurate-e atehere mu desh te heshtja.

Sepse ky bari i varfer i Veriut,ne mjerimin e tij eshte nje zoteri i vertete, ai eshte estet jo tregtar, nuk e kupton parane dhe per rrjedhoje nuk do dinte ç’te bente me te, nuk shet por dhuron.

Ndersa ti borgjez perendimor mbetesh i ndrojtur dhe plot nderime perballe kesaj bujarie krejt instiktive,te çilter dhe aspak per t’u dukur.

Dhe te vjen turp qe je njeri i qyteteruar…

Nje jete e tille e vetmuar dhe e ashper,e zhvillon tej mase personalitetin e ketyre njerzeve.

Cdo njeri ka nje bote te veten dhe ne kete bote eshte despot absolut.Duke iu afruar ndjen menjehere o ti europian i zvogeluar nga shoqeria,gjigandizmin e ketij qyteterimi primitiv duke iu nenshtruar pa pasur mundesine ta masesh dhe ta gjykosh…

Shqiptari i veriut ka virtytet e tij te veçanta qe jane virtyte homerike te guximit dhe trimerise.

Per malesoret ashtu sikur per greket e hershem,forca dhe miresia jane nje gje e vetme,keshtu edhe ligesia dhe dobesia…

Luftetare dhe poete nga instikti,çdo heroizem eshte objekt kenge per ta.Aspirata e madhe e malesorit eshte te kujtohet edhe pas vdekjes si protagonist i aventuarave te rrezikshme…

Secili prej tyre kur lind,ve kandidaturen per pavdekesi…”