Ashtu si mund të mos vraponi aq shpejt ose të hidheni aq lart sa keni bërë si një adoleshent, fuqia njohëse e trurit – domethënë aftësia për të mësuar, mbajtur mend dhe për të zgjidhur probleme – ngadalësohet me moshën.

Ju mund ta keni më të vështirë të mbani mend fakte të njohura ose të ndani vëmendjen midis dy ose më shumë aktiviteteve ose burimeve të informacionit. Këto ndryshime ndikojnë në aftësinë tuaj për t’u përqëndruar, kështu që mund ta gjeni veten duke u shpërqendruar më lehtë se sa ishit kur ishit më i ri.

Humbja e dëgjimit që shpesh shoqëron plakjen e bën më të vështirë dallimin e të folurit në një mjedis të zhurmshëm. Meqenëse dëgjimi në këtë moshë kërkon më shumë përqendrim se zakonisht, edhe humbja e lehtë e aftësisë për t’u përqëndruar mund të ndikojë në të kuptuarit e të folurit.

Shumica e njerëzve fillojnë të vërejnë ndryshime kur hyjnë në vitet 50 dhe 60 vjec. Megjithëse këto ndryshime mund të shkaktojnë tronditje, shumica e problemeve të lidhura me moshën dhe kujtesën nuk burojnë nga një sëmundje themelore e trurit siç është sëmundja e Alzheimerit. Në vend të kësaj, ajo që duket të jetë një problem i kujtesës mund të reflektojë thjesht një shpejtësi më të ngadaltë të përpunimit dhe një kodim të dobët dhe rikthim të kujtimeve të reja si rezultat i vëmendjes së zvogëluar. Sidoqoftë, edhe pse truri mund të jetë më i ngadaltë për të mësuar dhe kujtuar informacione të reja, aftësia për të kuptuar atë që dini dhe për të formuar argumente dhe gjykime të arsyeshme mbetet e paprekur.

Shumë nga këto kufizime janë të kthyeshme dhe kanë të bëjnë me gjumin e dobët, por ndryshimet strukturore që ndodhin në tru ndërsa plakeni mund të shpjegojnë gjithashtu disa nga këto zhvillime. Rajonet e trurit të përfshira në përpunimin e kujtesës, të tilla si hipokampusi dhe veçanërisht lobet ballore, pësojnë ndryshime anatomike dhe neurokimike me kalimin e kohës.

Rezultati është që ndërsa plakeni, duhet më shumë kohë për të përthithur, përpunuar dhe mbajtur mend informacionin e ri. Humbja natyrale e receptorëve dhe neuroneve që ndodh me plakjen gjithashtu mund ta bëjë më të vështirë përqendrimin. Prandaj, ju jo vetëm që mësoni informacion më ngadalë, por gjithashtu mund të keni më shumë probleme për ta rikujtuar atë, sepse nuk e mësuat plotësisht në radhë të parë. Me një përpunim më të ngadaltë, faktet e mbajtura në kujtesën e punës mund të shpërndahen para se të keni pasur një shans për të zgjidhur një problem.

Përveç kësaj, aftësia për të kryer detyra që përfshijnë funksionin ekzekutiv bie me moshën. Shumë njerëz mësojnë të kompensojnë këto ndryshime duke u mbështetur te zakoni shumicën e kohës dhe duke bërë përpjekje shtesë për t’u përqëndruar në informacione të reja që ata po përpiqen të mësojnë.

Edhe dhimbjet e plakjes mund të ndikojnë në përqëndrim. Vetë dhimbja është shpërqendruese, dhe disa nga ilaçet që përdoren për ta trajtuar atë gjithashtu mund të ndikojnë në përqendrim.