Lidhu me ne

Kioske

Henry Kissinger – Pse Amerika dështoi në Afganistan

Nga Henry Kissinger, The Economist

Marrja e kontrollit të Afganistanit nga talibanët ka si shqetësim kryesor shpërnguljen e dhjetëra mijëra amerikanëve, aleatëve dhe afganëve të mbetur në të gjithë vendin. Shpëtimi i tyre duhet të jetë prioriteti ynë kryesor. Megjithatë, shqetësimi më thelbësor është se si lëvizi vetë Amerika për t’u tërhequr, duke marrë një vendim pa asnjë paralajmërim apo konsultim me aleatët apo me njerëzit e përfshirë direkt në 20 vjet sakrifica. Dhe pse sfida bazike në Afganistan është perceptuar dhe përcjellë publikut si një zgjidhjet midis kontrollit të plotë mbi Afganistanin dhe tërheqjes së plotë.

Një çështje e rëndësishme ka përshkuar me vendosmëri përpjekjet tona ushtarake nga Vietnami në Irak për më tepër se një brez. Kur SHBA rrezikon jetën e ushtarëve të saj, vë në lojë prestigjin dhe përfshin vende të tjera, kjo duhet bërë mbi bazën e kombinimit të objektivave strategjikë dhe politikë. Strategjikë, për të bërë të qarta rrethanat për të cilat luftojmë; politikë, për të përcaktuar kuadrin qeveritar për mbështetur atë çka rezulton si brenda vendit dhe jashtë.

SHBA ka shkatërruar veten në përpjekjet e saj luftarake për shkak të paaftësisë për të përcaktuar objektiva real dhe për t’i lidhur ato në një mënyrë që mund të mbrohet nga procesi politik amerikan. Objektivat ushtarakë kanë qenë tepër absolutë e të paarritshëm dhe ato politikë tepër abstraktë dhe eluzivë. Dështimi për t’i lidhur me njëri-tjetrin e ka përfshirë Amerikë në konflikte pa pika terminale të përcaktueshme dhe na ka shkaktuar brenda vendit mbytjen e synimeve të përbashkët në një kënetë polemikash të brendshme.
Ne hymë në Afganistan midis përkrahjes së gjerë nga publiku në përgjigje të sulmeve të al-Qaedës kundër Amerikës, të nisura nga Afganistani i kontrolluar prej talibanëve.

Fushata fillestare ushtarake u krye me efektivitet të madh. Talibanët mbijetuan kryesisht në streha pakistaneze, prej nga drejtonin revolta në Afganistan, me ndihmën e disa prej autoriteteve pakistaneze.

Por ndërsa talibanët largoheshin nga vendi, ne e humbëm fokusin strategjik. Ne bindëm veten se rikrijimi i bazave të terrorizmit mund të parandalohej vetëm duke shndërruar Afganistanin në një shtet modern me institucione demokratike dhe me një qeveri që qeveris në mënyrë kushtetuese. Një sipërmarrje e tillë nuk mund të kishte asnjë afat kohor të pajtueshëm me proceset politike amerikane. Më 2010, në një op-ed në përgjigje të shtimit të trupave, paralajmërova kundër një procesi të tejzgjatur dhe ndërhyrës sa që mund t’i kthente kundër vetes edhe afganët jo xhihadistë.

Sepse Afganistani nuk ka qenë kurrë një shtet modern. Të qenit shtet presupozon një sens obligimi të përbashkët dhe centralizim të autoritetit. Toka afgane, e pasur në shumë elementë, këto nuk i ka. Ndërtimi i një shteti modern demokratik në Afganistan, ku autoriteti i qeverisë të sundojë në mënyrë uniformë në gjithë vendin nënkupton një kuadër kohor prej shumë vitesh, madje dekadash; e kjo shkon kundër thelbit gjeografik dhe etnoreligjioz të vendit. Ishte pikërisht fraksionimi i Afganistanit, pamundësia dhe mungesa e autoritetit qendror, mbi të gjitha, që e bënë atë një bazë tërheqëse për rrjetet terroriste.

MË TEPËR

Mix1 ditë më herët

Për forcimin e kujtesës – Produktet që ju duhen çdo ditë

Ju ndodh shpesh të harroni ku keni vënë çelësat e shtëpisë, makinës, telefonin apo syzet , ndonëse më pas zbuloni...

Mix1 ditë më herët

Paraliza e gjumit: Çfarë është, pse ndodh dhe si mund ta shmangni?

Paraliza e gjumit është një përvojë e frikshme që shumë njerëz e kanë përjetuar të paktën një herë në jetë....

Radar1 ditë më herët

Berisha fton Shpëtim Idrizin në koalicion, përjashton Bashën: Është me Taulant Ballën

Kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha, ka deklaruar se do të zhvillojë negociata serioze me Shpëtim Idrizin për të krijuar...

Radar1 ditë më herët

Altin Dumani: Askush të mos ketë frikë, për sa kohë është në përputhje me ligjin

Drejtuesi i Prokurorisë së Posaçme (SPAK), Altin Dumani është shprehur se askush nuk duhet të ketë frikë nga ngritja e...

Kryesore1 ditë më herët

Rama: Do ta bëj Albanian shtetin e ri të BE në 2030!

Kryeministri Edi Rama u është përgjigjur të gjithë kritikëve që i kërkojnë që të largohet, por thekson se nuk ik...

Radar1 ditë më herët

Kolegji privat merr masat, njofton policinë pas një e-maili. Hetimi i krimit kibernetik po punon për identifikimin e autorëve.

Policia ka reaguar pas alarmit për bombë në shkollën private “Turgut Ozal”, ku në një email dërguar sekretarës shkruhej “do...

Mix1 ditë më herët

Apple prezanton iPhone 16e/ Prodhimi i ri me inteligjencë artificiale

Apple ka prezantuar një iPhone të rim i cili sjell veçoritë e inteligjencës artificiale (AI) me një kosto më të...

Mix1 ditë më herët

Anne Frank: Unë besoj ende se njerëzit kanë zemër të mirë…

“Vërtet është për t’u habitur, sesi nuk kam hequr dorë nga të gjitha idealet e mia, sepse duken shumë absurde...

Mix1 ditë më herët

Si të bëheni një folës i shkëlqyer në publik?

Pse të flasësh në publik është e rëndësishme? Të folurit në publik është një aftësi që sjell përfitime të shumta....

Mix1 ditë më herët

Pse disa njerëz e kanë më të lehtë të kujtojnë ëndrrat sesa të tjerët?

Është e vështirë të jetosh ëndrrat e tua — veçanërisht kur nuk mund t’i kujtosh ato. Dream recall është aftësia...

Facebook