Nga Vlora Konushevci

Gloria Steinem në filmin autobiografik “The Glorias” (ua rekomandoj ta shihni patjetër), e njohur si udhëheqëse dhe zëdhënëse e lëvizjes feministe në të 60-at në SHBA thotë: “ Ne kemi nisur t’i rrisim vajzat pak a shumë njësoj sikur djemtë por të paktë janë ata që e kanë guximin t’i rrisin djemtë sikur vajzat”.

Unë jam nënë e një djali që sapo ka nisur periudhën e adoleshencës, megjithëse e konsideroj veten si person më të guximshëm një herë kur djali im kërkoi t’ia blija një bluzë ngjyrë pink ngase ajo e kishte karakterin e një seriali, të cilin ai e pëlqente, unë me mjeshtri ia ndërrova mendjen që ta zgjidhte bluzën e kaltër. Këtë e bëra pa ia ngarkuar ngjyrave stereotipet gjinore në sy të tij dhe e bëra nga frika se mund ta tallnin në shkollë, nga frika se mund të pësoj nga bullizmi.

Ne duhet të jemi shumë të sinqertë me veten, së pari kur kërkojmë llogari nga shkolla, institucionet apo nga shteti, sikurse me faktin se ne asnjëherë nuk kërkojmë llogari nga vetja. Sa prej jush që keni fëmijë të dy gjinive i rritni ata me standarde të njëjta?! Sa prej jush gëzoheni njësoj kur djali nis shoqërimin me një vajzë, ashtu edhe kur vajza nis shoqërimin me një djalë?!  Sa prej jush investoni njësoj dhe insistoni që edhe djali edhe vajza të trajnohet në futboll apo karate?! Sa prej jush jeni trashëgimtare të barabarta të pronës familjare? 

Rasti i fundit, e që fatkeqësisht nuk do të jetë i fundit, i ngacmimit seksual nga disa djem të mitur ndaj një vajze të mitur, nxiti reagime të shumta dhe mirë bëri. Por, a duhej të ndodhte një rast kaq i rëndë që ne si shoqëri ta adresojmë atë që në anglisht njihet si “Elefanti në dhomë” (Elephant in the room – shprehje metaforike lidhur me një temë ose çështje kontroverse për të cilën jemi të vetëdijshëm por askush nuk dëshiron ta diskutojë). Dhuna dhe ngacmimet ndaj grave dhe vajzave janë rezultat direkt i shoqërisë sonë patriarkale,  madje në shumë ambiente familjare dhuna është i vetmi mjet komunikimi. Dihet mirë që vajzat tona janë rritur me idenë se ngacmimet e djemve duhet injoruar, e në rastin më të keq, ato janë interpretuar si shenja “pëlqimi”, pra si diçka pozitive, ndaj rëndom janë heshtur. Ngacmimi seksual është pjesë përbërëse e kësaj shoqërie, është konstrukt shoqëror dhe kulturorë i ngulitur thellë në dimensionet e gjinisë, seksualitetit dhe fuqisë. Sjelljet ngacmuese seksuale nuk prodhohen thjesht ngase djemve u mungojnë njohuritë, apo nga qëndrimet e tyre seksiste apo dëshirave të gabuara seksuale, por janë modeli që ua kemi servuar për ta shprehur pozicionin e tyre publik dhe privat.

Futja në kurrikulën e arsimit parauniversitar të lëndës për “Edukim Seksual” të cilën e shohin si shpëtim liberalët apo atë të “Edukimit Fetar” radikalët, nuk është shpëtimi. Shpëtimin e shoh tek trajtimi i burimit të problemit tek luftimi i patriarkatit dhe fuqishëm besoj se veç me arritjen e një barazie gjinore një herë e mirë do t’i jepnim fund “lojës së të fortit” në të gjitha dimensionet do të bëhemi shoqëri më e mirë duke nisur që nga edukimi i hershëm në familje.  Dihet mirë që fëmijët e gjinive të ndryshme i rrisim me standarde të dyfishta apo siç ka thënë Simone de Beauvoir “Vajzat i ngarkojmë me kufizime ndërkaq djemtë me kërkesa – dy disiplina njësoj të dëmshme”. Këtë asimetri gjinore ua ofrojmë edhe si model në familje prandaj çështjen e fuqisë dhe seksualitetit djemtë e kësaj shoqërie nuk e zotërojnë as kur bëhen burra. Si rezultat i kësaj asimetrie gjinore pastaj shfaqen edhe ngacmimet seksuale në shkollë, në rrugë, në institucione etj.

Edukimi seksual cilësor si në Finlandë dhe Estoni,  ka dëshmuar se nuk i stimulon marrëdhëniet e hershme seksuale. Madje, edukimi seksual cilësor (me mësimdhënës të përkushtuar e të vetëdijshëm), ka dëshmuar se mund të çojë në debutim të mëvonshëm seksual dhe sjellje më të përgjegjshme seksuale. Pra vendet e zhvilluara na tregojnë se edukimi seksual nuk i privon fëmijët nga “pafajësia”, e tyre por i bënë ata më të informuar dhe më të përgjegjshëm. Studimet në disa vende evropiane kanë treguar se futja e edukimit seksual në kurrikulë ka çuar në zvogëlim të shtatzënive dhe aborteve adoleshente dhe rënie të sëmundjeve seksualisht të transmetueshme si dhe ka rritur besimin tek adoleshentët duke i fuqizuar ata që të zhvillojnë marrëdhënie më të forta dhe më kuptimplota.

Por fëmijët tanë përveç ngacmimit seksual, dhunës, bullizmit ballafaqohen edhe me dukuri të tjera po aq të dëmshme sikurse përdorimi i narkotikëve, shitja e tyre në oborre shkollash, përdorimi i pijeve energjike, alkoolit, apo mbajtja e mjeteve të rrezikshme, të cilat kanë për rezultat dëmtimin e përhershëm të jetës së tyre. Elefanti në dhomë është më i madh se kaq!

Edukata seksuale apo veç edukata fetare nuk i trajton të gjitha këto dukuri të rrezikshme dhe për më tepër sikurse nuk po ndjehemi komod me asnjërin term. Prandaj duke nisur që nga edukimi i hershëm në shtëpi në kopshte e pastaj edhe në shkolla, arsimimit parauniversitar duhet t’i shtohet një disiplinë shumë dimensionale që do t’i ngërthente të gjitha këto në vete, sikurse praktikohet në shumë shtete demokratike me titullin “Edukata Shëndetësore”.