Kush ishte Prek Cali?

Në Malësi akoma diskutohet për gjatësinë e tij.

Thuhet se kur Prekë Cali zbriste në pazarin e Shkodrës, koka e shpatullat e tij dilnin mbi gjithë njerëzit e tjerë.

Njeriu që ka trazuar ndjeshëm politikën shqiptare lindi më 29 korrik 1878 në Malin e Jushit.

Pas tij lindën edhe dy djem të tjerë, por njëri u mbyt teksa lahej në Bunë dhe tjetri u vra aksidentalisht me armë në moshën 21-vjeçare.

U martua dy herë. E para, me të cilën pati një vajzë, vdiq shpejt për shkak të turbekulozit. Nga martesa e dytë nuk pati fëmijë.

Por si nisi karriera e tij politiko-ushtarake?

Preka ishte një malësor punëtor si gjithë të tjerët.

Të dhënat thonë se ai pa një ëndërr dhe pas saj u nis drejt portit të Shëngjinit, i veshur me rrobat tradicionale dhe i armatosur.

Aty forcat austro-hungareze po sillnin ndihma për shqiptarët me një anije.

Megjithatë askush nuk po merrte përsipër të menaxhonte operacionin e ndarjes së ndihmave në terren. Këtë e mori përsipër vetëm Prekë Cali.

Këtu nis rruga e tij si një drejtues, por gjithmonë nën këshillat e njerëzve të fisit të tij, Hasanajve të Selcës.

Edhe Preka si gjithë të tjerët ka dritë-hijet e tij.

Thuhet se nuk ishte shumë i saktë kur u vendosën kufinjtë në Vermosh, pasi porosia që i kishin dhënë ishte që të vendoste kufinjtë aty ku buron uji, jo aty ku derdhet.

Megjithatë Preka ishte i vendosur si të gjithë katolikët e kësaj zone “për fe dhe për atdhe”, duke mbrojtur krahinën e tij me parimin se po ra çatia shtëpisë (Vermoshi), bie e gjithë shtëpia.

Momenti më i diskutueshëm është ai kur Preka përplaset me partizanët e Mehmet Shehut.

Vetë malësorët thonë se njëri prej tyre e ka tradhtuar Prekën, duke u treguar rrugën prej nga partizanët mund ta sulmonin.

Kjo rrugë ishte nga Mali i Zi, duke bashkëpunuar kështu me armiqtë historikë të shqiptarëve.

Thuhet se Mehmet Shehu, kur u ndodh ballë për ballë me Prek Calin, i tha:

– E, Prekë Cali, të pat ardhur dita ta mbyllesh historinë tënde me shkronja ari, po të bëheshe me ne! Pse bëre kështu?

– Zotni, faji bie mbi ju, se ju u batë aleat me anmikun shekullor tonin, me serbin.