Jeta ime me valën e detit

Kur u mata ta lë detin, një valë u shkëput nga të tjerat. Ishte lozonjare dhe e hajthët. Nuk ua vuri veshin thirrjeve të shoqeve, që përpiqeshin ta mbanin duke i kapur fustanin valëvitës; ajo më futi krahun e, duke kërcyer, u largua bashkë me mua. Nuk i thashë gjë, se nuk doja ta turpëroja faqe shoqeve. Më bënë shumë përshtypje vështrimet tërë mllef të më të moshuarve. Kur dolëm në breg, i thashë se jeta në qytet ishe e vështirë dhe krejt ndryshe nga ç’e mendote ajo, që ishte e paditur e kurrë nuk ishte larguar nga deti. Më vështroi ngultar. Kishte marrë vendim dhe nuk kthehej më prapa. Përdora butësinë, ashpërsinë, ironinë. Ajo qau, vikati, më përkëdheli, më kërcënoi. Në fund i kërkova ndjesë.

Që të nesërmen nisën kokëçarjet. Si ta hipja në tren pa më parë faturinoja, udhëtarët, policët? Rregullorja nuk thoshte gjë për transportin e valëve në tren, po kjo mungesë dëshmonte për ashpërsinë me të cilën do të gjykohej veprimi im. E vrava mendjen gjatë dhe shkova në stacion një orë para nisjes, zura vend aty dhe, pa më parë kush, zbraza depon e ujit të udhëtarëve, pastaj me kujdes zbraza brenda mikeshën time.

Incidenti i parë ndodhi kur fëmijët e një çifti thanë se kishin etje të madhe. Shkova tek ata e u premtova pije freskuese dhe gjithfarë limonadash. Thuajse ua mbusha mendjen, po në atë kohë u afrua një udhëtare. Desha ta ftoj edhe atë, po burri që e shoqëronte më hodhi një shikim që më prapësoi. Zonja mori një gotë prej letre, iu qas depos dhe hapi rubinetën. Sapo e mbushi përgjysmë, unë hyra në mes të saj dhe mikeshës sime. Zonja më vështroi e trembur. Ndërsa po i kërkoja ndjesë, njëri nga fëmijët hapi prapë rubinetin. Unë e mbylla menjëherë. Zonja çoi gotën te buzët:

– Hii, qenka ujë i kripur!

Edhe djali tha po ashtu. Shumë udhëtarë u çuan më këmbë. Burri thirri fatorinon.

– Ky njeri i ka hedhur ujit kripë.

Fatorinoja thirri inpektorin.

– Domethënë, ju i keni hedhur ujit kripë?

Inspektori thirri policin e turnit.

– Domethënë, ju jeni njeri që merreni me helmime?

Kapiteni thirri tre policë. Policët më çuan në një vagon të veçantë, në mes të vështrimeve dhe pëshpërimave të udhëtarëve. Më zbritën në stacionin e parë dhe, duke më shtyrë, më futën në burg. Disa ditë s’më thanë gjë, përpos rasteve kur më merrnin në pyetje. Kur u rrëfeja si ishte puna, askush nuk më besonte, madje as rojtari i burgut, i cili tundte kokën e më thoshte: “E ke pisk punën, shumë pisk. Mos ke dashur të helmosh fëmijët?”

Një mbrëmje më çuan te prokuroi.

– Rasti juaj është i vështirë, – tha ai. – Do t’ia kaloj gjykatësit.

Kështu kaloi një vit. Tekembramja më bënë gjyqin. Mbasi nuk kishte viktima, më dhanë dënim të lehtë. Pas pak erdhi dita që do të më lironin.

Më thirri drejtori i burgut.

– Je i lirë. Pate fat, se nuk ndodhi ndonjë fatkeqësi. Mos e përsërit më, se në rastin e dytë do të të kushtojë shtrenjtë.

Dhe më vështroi ngultas, ashtu si më vështronin të gjithë.

Po atë darkë hipa në tren e pas një udhëtimi të keq mbërrita në Meksikë. Mora taksinë e u nisa për në shtëpi. Kur u afrova te dera e apartamentit tim, dëgjova brenda të qeshura e këngë. Ndjeva dhimbje në krahëror, siç ndodh kur të godet befasisht një valë: brenda ndodhej mikesha ime, e cila këndonte e qeshte si gjithnjë.
-Si u ktheve?

– Kollaj fare: me tren. Dikush, pasi e mori vesh se isha vetëm ujë i kripur, më derdhi te lokomotiva. Qe një udhëtim i sikletshëm: herë isha shtyllëz avulli e pas pak derdhesha mbi motor si një shi i imët. u treta e humba shumë pikëla.

Prania e saj më ndryshoi jetën. Shtëpia me korridore të errët e me orendi të pluhurosura u mbush me ajër, me diell, me zhurmërimë e reflekse të blerta kaltëroshe, si një fshat plot xixëllima e jehona. Një valë qenkërka shumë valë dhe një mur e bën ranishte, shkëmb apo valëpritëse, e bën kraharor, ballë të stolisur me shkumë! Duart e saj prekën e rregulluan edhe cepat më të fshehur, më me pluhur e me gjithfarë thërrmijash. Gjithçka nisi të buzëqeshë e gjithkund vezullonin dhëmbë të bardhë. Në dhomat e vjetra dielli hynte me dëshirë dhe aty rrinte me orë të tëra, edhe pasi kishte lënë shtëpitë e tjera, lagjen, qytetin, tërë vendin. Yjet, të skandalizuar, e panë shumë herë duke dalë nga shtëpia jonë fshehurazi.

Dashuria ishte lojë e krijim i pafund. Gjithçka ishte ranishte, rërë, shtrat me çarçafë të freskët. Kur e përqafoja, ajo lartësohej vrik si trupi i një plepi e atëbotë niste një vërshim puplash të bardha e një ujëvarë kukurizmash, të cilat binin mbi kokën e mbi supet e mia e më mbulonin me bardhësi. Ndodhte që ajo shtrihej pranë meje e pafund si horizonti, derisa edhe unë bëhesha horizont e heshtje. Më mbështillte e plotë dhe e lakueshme si muzikë apo buzë të pafundme. Prania e saj ishte ripërtritje përkëdheljesh, zhurmërimesh, puthjesh. Depërtoja në ujërat e saj, gati mbytesha dhe, sa hap e mbyll sytë, ndodhesha në sipërfaqe, në kulmin e marramendjes, pezull, e më pas rrëzohesha si një gur dhe ndodhesha i ulur në cektinë si pupël. Nuk ka gjë që mund të krahasohet me përgjumjen mbi ato ujëra, pasi zgjoheshe i prekur nga mijëra shushurima gazmore e mijëra xixëllima që tërhiqeshin prapa.

Vetëm se kurrë nuk munda të futem në thelb të qenies së saj. Kurrë nuk e preka dot nyjën e pikëllimit e të vdekjes. Mbase valët nuk e kanë atë pikë të fshehtë që e bën gruan të prekshme dhe të vdekshme, atë buton të vogël elektriku në të cilin lidhet gjithçka, shtanget e pastaj shpërbëhet. Ndjeshmëria e saj, ashtu si e gjithë grave, përhapej valë-valë, po nuk ishin valë brandaqendrore, po jashtëqendrore, që përhapeshin gjithnjë e më larg, derisa preknin ndonjë yll tjetër. Ta dashuroje, ishte sikur zgjatje bashkime të dikurshme apo të fërgëlloje bashkë me yjet e largët, për të cilët as që dyshonim se ekzistojnë. Por qendra e saj… jo, nuk kishte qendër, po një zbrazëtirë që i ngjante një shtjelle e cila më thithte e më linte pa frymë.

Të shtrirë pranë njëri-tjetrit, shkëmbenim fshehtësira, pëshpërima, të qeshura. Ajo strukej, pastaj plandosej mbi kraharorin tim dhe përhapej si një bimësi zhurmëtare. Këndonte në veshin tim si një guaskë. E shtrirë në këmbët e mia, ishte e nënshtruar dhe e nëpërdukshme si një kafshë e vogël. si ujë i qetë. Ishte aq e kthjellët, sa mund t’ia lexoje të gjitha mendimet. Disa herë, netëve, lëkura e saj mbulohej me xixëllima dhe kur e përqafoja, më ngjasonte sikur përqafoja një copë nate me tatuazhe të zjarrta. Kishte nisur të bëhej edhe e zezë, edhe e hidhur. Në disa orë ulurinte, psherëtinte, dithëronte. Ankimimet e saj zgjonin fqinjët. kur e dërgjonte erën e detit, niste të gërryente derën e shtëpisë apo të fliste në jerm sipër pullazeve. Kur dita ishte me re, ajo acarohej; atëherë thyente orendi, thoshte fjalë të ndyra, më shante e më lëshonte një shkumë të përhimtë e gjelbëroshe. Pështynte, qante, betohej e parathoshte të ardhmen. Në vartësi të hënës, të yjeve, nën ndikimin e dritës së botëve të tjera, ajo ndërronte humorin e paraqitjen, në mënyrë që më ngjante fantastike, por që ishte fatale si batica.

Nisi të ankohej se ndihej e vetmuar. E mbusha shtëpinë me bobole e guaska, me anije të vogla e të lehta; ajo, kur zemërohej, i fundoste (bashkë me të tjerat që ishin të mbushura me figura, dilnin nga koka ime dhe mbyteshish në shtjellat e saj të bukura apo të egra). Sa thesare të vogla humbën gjatë asaj kohe! Asaj nuk i mjaftonin anijet e mia, as kënga e qetë e guaskave. U detyrova të vë në shtëpi një tufë të madhe peshqish. Nuk e fsheh se i shikoja me zili kur notonin te mikja ime e i përkëdhelnin gjinjtë, flinin në mes të këmbëve të saj dhe ia stolisnin floknajën me xixëllima të lehta shumëngjyrëshe.

Në mes të atyre kishte disa peshq të neveritshëm e të egër, si tigra të vegjël uji, me sy të mëdhenj që vështronin ngultas e me gojë të thella, të pangopura. S’e di për ç’arsye mikes sime i pëlqente të luante me ta dhe paturpësisht shfaqte një joshje ndaj tyre, që s’dua ta rrëmoj për t’ia gjetur kuptimin. Kalonte orë të tëra e mbyllur në mes të atyre krijesave të tmerrshme. Një ditë nuk durova më: shpërtheva derën dhe u sula kundër tyre. Ato ishin të shkathëta e më shkisnin nga duart posi hije, ndërsa ajo qeshte e më godiste sa më rrëzonte përtokë. Ndjeva se po mbytesha. Ndërsa po vdisja krejtësisht i nxirë, ajo më vendosi butësisht në breg, nisi të më puthte e fliste s’e di se çfarë. E ndjeva veten të dobët e të fyer. Zëri i saj ishte i këndshëm dhe më fliste për vdekjen e ëmbël të atyre që mbyten në det. Pasi erdha në vete, nisa të trembem e ta urrej.

Punëve të mia ua kisha varur fare. Nisa të shoqërohem prapë me shokët dhe i lidha sërish disa marrëdhënie të vjetra që i vlerësoja. Takova një mikeshë të rinisë. E shtrëngova me besë dhe i rrëfeva jetën që bëja me valën e detit. Nuk ka gjë që i prek më shumë gratë sesa mundësia për të shpëtuar një burrë. Mikesha ime i përdori të gjitha mënyrat, po ç’mund të bëjë një grua me një numër të kufizuar shpirtrash e trupash, kundër asaj tjetrës që ndrronte orë e çast dhe me gjithë shndërrimet e pandërprera mbetej po ajo?

Erdhi dimri. Qielli u bë i përhimtë. Në qytet ra borë. Pastaj u derdh një shi i akullt. Mikja ime çdo natë këlthiste. Ditën rrinte e qetë dhe e mrrolur, shqiptonte ndonjë rrokje si një plakë që çuçurit në një zgrip të shtëpisë. U bë e ftohtë. Të flije me të, do të thoshte të fërgëlloje tërë natën e lume dhe të ndieje si të akullohej gjaku, eshtrat, mendimet. U bë e mbyllur, e padepërtueshme, u tjetërsua. Largohesha shpesh nga shtëpia dhe mungesat e mia bëheshin përherë e më të gjata. Ajo, atje në cepin e vet, qahej e ankohej pareshtur. Gërryente muret dhe i grimconte faqet e dhomës me dhëmbët e saj të çeliktë dhe gjuhën brejtëse. Netët i kalonte pa mbyllur sy, po vetëm më shante mua. Pushtohej nga ankthe e në kllapi fliste për diellin, për ranishte të zjarrta. Ëndërronte polin, aty mund të shndërrohej në një kallëp akulli e për disa muaj të lundronte netëve të gjata nën qiej të zinj. Më shante. Mallkonte e qeshte, e mbushte shtëpinë me kukurizma e fantazma. Thërriste përbindëshat e thellësive; ata ishin të verbër, të shpejtë, të tmerrshëm. E ngarkuar me elektricitet, ajo gjithçka prekte e shkrumbonte. Ata që i cikte i përvëlonte me acide. Krahët e saj të dashur u shndërruan e u bënë litarë të ashpër, që po më këndirrnin. Trupi i saj gjelbërosh e elastik tani vetëm fërgëllonte pa pushim dhe qëllonte, qëllonte, qëllonte. Atëherë ika. Dëgjova peshqit e tmerrshëm që qeshën me të qeshurat e tyre të egra.

Atje lart ndër male, në mes të pishave të larta dhe grigjave të dhenve, thitha ajrin e ftohtë e të kulluar si mendim lirie. Kishte marrë fund gjithçka. Kishte bërë i ftohtë i madh. E gjeta te mermeri i vatrës së shuar, të shndërruar në një shtatore akulli. Nuk më preku fare bukuria e saj neveritëse. E futa në një thes prej pëlhure të ashpër dhe dola në rrugë, duke e marrë me vete të ngurtësuarën. Në një restorant të rrethinave ia shita një miku, i cili punonte në një kantinë. Ai menjëherë nisi ta thyejë në grimca të vogla dhe me kujdes e futi tek të ndarat ku ftoheshin pijet.