Në zyrën e Klajda Gjoshës, në Ministrinë e Integrimit, nuk ka asgjë të jashtëzakonshme. Veç qetësisë së ministres. Të krijohet përshtypja që, prej një modestie personale që e gjen rrallë në mjedise si këto, apo prej idesë së ngulitur që është aty për të kryer një detyrë, nuk të zë syri transformime apo personalizime të skajshme rreth e rrotull. Disa njerëz nuk preferojnë të shprehin gjithçka nga vetja, kudo që të jenë. Kjo nuk i bën më pak të vërtetë. Thjesht i vendos në atë grup që punën e shohin si punë dhe anët që nuk kanë të bëjnë me të i shfaqin jashtë saj, mes njerëzve që njohin prej vitesh e ku dhe ata vetë, janë të njëjtët prej vitesh, pavarësisht postit që mbajnë. Klajda bën pjesë me siguri te këta.

Foto: Orsola Mema

Është në fund të mandatit katërvjeçar të ministres së Integrimit, gjatë të cilit Shqipëria ka marrë statusin kandidat për në BE, por ka pasur edhe dështime. Ka qenë një rrugë e ngjeshur me ngjarje, bisedime, hapa para dhe ndalesa të kushtueshme. Sigurisht ka shumë për të kujtuar nga kjo periudhë si ministre, por kjo ka qenë kohë shumë e rëndësishme, edhe për Klajdën si grua. Ajo mësoi që priste një fëmijë vetëm pak muaj pasi kishte marrë detyrën, pasi ishte martuar me Ardianin, dashurinë e jetës që nga gjimnazi, atë verë, dhe pas një viti në postin e ministres, lindi djalin, duke mos u shkëputur më shumë sesa një javë nga puna.

Ne jemi aty për të folur pikërisht për këto vite të jetës së Klajdës dhe për t’i mbushur mendjen të ndajë me publikun ca nga çastet me Luisin, edhe pse nuk ishte aspak e lehtë.

Klajda Gjosha, ndërsa po mbyll mandatin si ministre, ka nisur fushatën si kandidatja e parë në listën e deputetëve të LSI-së në Tiranë. Një ngarkesë e madhe, por tashmë është mësuar. Radha është: pas sfidës… një tjetër sfidë. “Disa do ta quanin privilegj, unë e quaj një përgjegjësi shumë të madhe të drejtosh listën e kandidatëve për deputetë të Tiranës, sepse Tirana është një e treta e Shqipërisë, ka elitën e vendit, ka shtresën e mesme, ka njerëz që vuajnë shumë dhe ajo çfarë dua të jap në këtë fushatë, është modestia në politikë, qëndrimi pranë të gjitha problemeve që njerëzit kanë dhe jo premtime boshe që e kanë ndjekur politikën shqiptare në këto 20 vite. Ne nuk do sjellim Amerikën në Shqipëri, por, për sa kohë qëndrojmë me këmbë në tokë për të kuptuar realisht nevojat që njerëzit kanë dhe për t’u fokusuar në programin tonë për t’u dhënë zgjidhjet që mund të jepen për një afat katërvjeçar problemeve, mendoj që Shqipëria do ecë në rrugën e duhur dhe do zgjidhë çështjet që e preokupojnë”, thotë ajo. Kandidon për herë të parë në Tiranën e madhe, por është edhe në Tiranën e saj. Dhe e nisim pikërisht nga këtu…

Si është marrëdhënia juaj me Tiranën, edhe nga ana personale, sentimentale?

Unë jam lindur këtu, jam rritur këtu dhe, përjashto pjesën e shkollimit në Angli, gjithë jetën e kam kaluar në Tiranë. Kam qenë në shkollë deri në vit të dytë gjimnaz, pastaj vitet e punës intensive janë po këtu. Por sigurisht që marrëdhënia ime me Tiranën, veçse konkrete në aspektin e jetës së përditshme, është edhe sentimentale sepse gjithë njerëzit e mi më të dashur, familja ime, janë këtu, këtu janë miqtë e mi…çdo gjë më bashkon me Tiranën.

Ndonjë rrugë, lagje, oborr shkolle që ju krijon ndjesi të veçanta?

Shkolla Ismail Qemali, sigurisht. Në atë shkollë ka nisur edhe marrëdhënia ime me Ardianin. Nga aty kanë nisur aplikimet për studimet jashtë, plus shoqërinë time, që e ruaj dhe sot, e kam nga ajo shkollë. Vërtet kanë qenë vetëm dy vite, por ishin përcaktuese për jetën e mëpasshme.

Si ishin vitet e para të largimit nga Shqipëria, kur as nuk ishte e mundur të komunikoje gjatë gjithë kohës me të afërmit siç ndodh sot?

Dy vitet e para kanë qenë vitet më të vështira të jetës sime, duke filluar që nga momenti i parë. Unë isha mësuar të jetoja në kryeqytet, me shumë jetë, me shumë njerëz, ndërsa atje isha krejt e vetme. Familja ku qëndrova, jetonte në një qytezë fare të vogël në periferi, që kishte vetëm shkollën ku studioja dhe kisha shumë vështirësi të përshtatesha me kulturën e tyre familjare, me mënyrën sesi zonja e shtëpisë sillej me fëmijët e vet, ajo ftohtësia angleze, që jo se nuk kanë dashuri, por është kultura me të cilën janë rritur, është individualizmi që kultivojnë te fëmijët, gjë që unë nuk e pranoja dot, sepse isha rritur në familje shqiptare, me shumë tradita, me shumë dashuri, ku fëmijët përkëdheleshin, ku çdo gjë e shtëpisë ishte e tyre…Dhe ishte një vend ku nuk kishte fare të huaj, vetëm anglezë të lindur aty, të rritur aty, prej shumë vitesh dhe unë u dukesha si një gjë e veçantë. Edhe kishin kuriozitet të mësonin për vendin nga vija, por edhe druheshin të më afroheshin dhe mua më është dashur shumë mund, shumë punë.

Gjithashtu, në atë kohë nuk ekzistonin as celularët. Viti i parë ka qenë shumë i vështirë për mua sepse për familjen ku jetoja, komunikimi një herë në javë mjaftonte dhe më kujtohet e diela pasdite, kur ora pesë ishte për Ardianin dhe ora gjashtë për familjen. Sa nuk rrëzohesha nëpër shkallë kur binte zilja e telefonit. Ishte një kulturë e rreptë angleze. Nuk bëhet fjalë për Londrën, multikulturore, multinacionale, bëhet fjalë për një zonë angleze- angleze, siç e kemi parë në filmat e vjetër.

Çfarë ndjesie ju la dalja e Anglisë nga BE, tani kur ju jeni pikërisht ministre e Shqipërisë për Integrimin, edhe pse duket sikur nuk duhet të jeni befasuar shumë nga rezultati?

Është tjetër gjë të ndiesh keqardhje pse Britania e Madhe është larguar nga BE-ja dhe tjetër të kuptosh sesi janë me të vërtetë ata njerëz dhe si është identiteti i tyre. Anglezët e vërtetë nuk e kanë identifikuar asnjëherë veten me BE-në. Nuk po flas për qendrën angelze, për Londrën, flas për rrethinat dhe në këtë këndvështrim, për mua nuk ka qenë një surprizë. Unë e kam pritur. Keqardhja më e madhe është për rininë, që kanë qenë pjesa më e madhe që kanë votuar për qëndrimin në BE dhe më vjen mirë për këtë sepse tregon që të rinjtë janë integruar brenda Bashkimit Evropian, edhe nga shkëmbimet me vendet e tjera nga ana e studimeve dhe punësimit. Megjithatë, Britania e Madhe është një vend me zhvillim të jashtëzakonshëm dhe kam bindjen që, negociatat ata do dinë t’i bëjnë më së miri.

Pse vendosët të ktheheshit pasi përfunduat edhe studimet Master?

Kam qenë në dilemën të kthehesha, a të mos kthehesha. Unë universitetin e kam kryer në Reading, në një nga qytetet më të bukura të Anglisë, qytet universitar, me shumë të rinj, ku kisha shumë miq, isha integruar tashmë…megjithatë në dyjavëshin e fundit e vendosa që do të kthehesha sepse e shikoja që shanset e mia për të punuar në bazë të studimeve që kisha kryer dhe të bëhesha pjesë e administratës shtetërore britanike, ishin të vogla sepse duheshin kaluar shumë etapa. Ishte e vështirë për një anglez e më pas për një anëtar të BE-së, për të mos folur për një person jashtë Bashkimit Evropian.

Si e përjetuat atë periudhë?

Nuk e kam përjetuar aq mirë. Megjithatë unë këtu kisha gjithçka. Kisha Ardianin, që mezi prisja të bashkoheshim, familja ime ishte këtu dhe miqësia. Duke qenë që i kisha mbajtur kontaktet, u bëra sërish pjesë e tyre, në mënyrë të menjëhershme. Pata vështirësi për punësimin. Kam qëndruar disa muaj pa punë. Më pas u punësova në një kompani private mediatike, ku duhej të kalohej periudha e provës. Për gjashtë muaj nuk merrja dot pagë…

Në çfarë pozicioni?

Kam qenë asistente e kompanisë. Pas muajve të provës nisa punë me kontratë. Aty, përmes njohjeve që krijova me njerëzit që takonim, të cilët kishin vënë re aftësitë e mia, m’u ofrua punë si drejtoreshë e Promovimit të Turizmit pranë Agjencisë Kombëtare të Turizmit. Kjo ka qenë dhe puna ime e parë në administratën shtetërore. Nuk kishte të bënte me politikën. Ishte thjesht vlerësim për aftësitë personale. E pranova me shumë kënaqësi, ishte një fushë që nuk e kisha njohur më parë, por duke njohur vullnetin tim në punë, mendova që ishte një shans, pavarësisht që nuk ishin kaluar ato etapat, specialist, shef sektori…Unë u integrova menjëherë dhe kam punuar me një grup njerëzish që vazhdojnë të punojnë aty dhe janë njerëzit më të aftë që ka vendi në promovimin e turizmit.

Pastaj jeni anëtarësuar në LSI, u promovuat në parti, u zgjodhët zëvendësministre dhe më pas ministre e qeverisë së re në 2013-ën. Në të njëjtën periudhë edhe u martuat me Ardianin. Keni thënë në një intervistë që kishit vendosur që nuk do martoheshit para se të mbushnit 30 vjeç dhe ashtu vepruat, edhe pse ju duheshit që në gjimnaz. Çfarë kuptimi kishte ky vendim?

Thjesht unë e mendoja që njeriu para se të martohet duhet të ketë arritur disa gjëra në jetë, gjë që tani nuk e mendoj absolutisht ashtu. Tani kam filluar të nxis motrën time, e cila mbush 29 pas një muaji, i them “martohu, lind një fëmijë, sepse po të kisha qenë më mend në atë kohë, fëmijën do e kisha bërë më përpara, nuk do e kisha lënë për tani, kur nuk po e rris dot vetë”. Ka qenë thjesht një ide që 30-a ishte mosha perfekte për të nisur jetën familjare, për të lindur fëmijë, por e kisha pak gabim të them të drejtën. Tani, do kisha dashur që djali të ishte më i rritur dhe ta kisha shijuar rritjen e tij.

Si e kujtoni periudhën e shtatzënisë? Ju është dashur të anuloni takime apo udhëtime?

Asgjë, kam vazhduar normalisht, deri në muajin e nëntë. Madje dhe në muajin e nëntë kam pasur një fluturim të fundit sa më tha doktori “mjaft, tani”. Madje, madje, një mbrëmje para se të lindja, kam qenë në një mbledhje në Kryeministri. Në atë kohë ishte krijuar “Delivery Unit”, ku koordinoheshin gjithë rezultatet e qeverisë, mirëpo nga anglishtja duket sikur ishte “sektori i lindjes” dhe unë bëja shaka dhe thosha “bëjeni gati Delivery Unit, sepse ka mundësi të lind, nga moment në moment, Luisin”.

Ia kishit vendosur që më parë emrin?

Po, e kishim zgjedhur të dy me Ardianin.

Në takimet zyrtare, ndoshta dhe me të huaj, komentohej shtatzënia juaj? Thyhej protokolli me urime, pyetje për gjininë, kujdes të veçantë, apo diplomatët silleshin sikur nuk e vinin re?

Kishte një përkujdesje të veçantë. Kur ftoheshim në dreka zyrtare më pyesnin gjithmonë çfarë doja të haja. Në takime, nuk donin të më shikonin në këmbë, më pyesnin për gjininë, kanë qenë shumë të kujdesshëm. Madje, unë edhe kam udhëtuar me Luisin kur ka qenë fare i vogël.

Për ku? Sa muajsh ishte Luisi në udhëtimin e tij të parë?

Patjetër në Bruksel. Ai ka qenë destinacioni ku kam udhëtuar më shpesh. Luisi ka qenë dy muajsh. Më kujtohet që kam hyrë në takim dhe Luisi shëtiste me karrocë jashtë zyrës, ku kisha lënë dikë që kujdesej dhe duhej të dilja nga takimi, ta ushqeja dhe të kthehesha prapë. Ndërsa takimin e pasdites, përfaqësuesit e Komisionit Evropian që unë i falenderoj pa masë, e zhvilluan në hotelin ku qëndroja, sepse Brukseli kishte një kohë të ftohtë, me shi ato ditë dhe do ishte e vështirë për ne, ndërsa në hotel, sado që të zgjaste takimi, unë mund të ngjitesha në dhomë, ta ushqeja Luisin dhe të zbrisja sërish. Më pas ka qenë dhe një udhëtim i dytë, po në Bruksel.

Meqë jemi këtu, çfarë mendoni për rastet, që kanë pasur shumë jehonë mediatike, kur deputetet e huaja kanë ushqyer me gji fëmijën në Parlament?

Kudo që nëna të jetë, e rëndësishme është që fëmijës mos t’i ikë orari i ushqimit. Nuk ka rëndësi nëse është në Parlament, në zyrë, në një biznes, kudo…Unë, orarin e Luisit për t’u ushqyer e kisha shumë të rëndësishëm, ishte gjëja që më shqetësonte më shumë gjatë ditës. Një fëmijë i vogël i ka oraret fikse, ti nuk mund t’ia ndryshosh, duhet të përshtatesh me të. Për mua është e jashtëzakonshme sakrifica që bën çdo nënë për fëmijën, kudo që të jetë.

Ju pas sa kohësh nga lindja, u kthyet në punë?

Pas dhjetë ditësh, por brenda javës nisa të bëja takimet e para me njerëzit kryesorë të Ministrisë sepse volumi i punës në atë kohë ka qenë i madh. Sa ishte marrë statusi i vendit kandidat dhe ishin disa kritere, të cilat Shqipëria duhet t’i plotësonte dhe pjesa qendrore e koordinimit të punës është Ministria e Integrimit. Unë nuk kisha rrugëzgjidhje, aq më tepër që firma kryesore për të lehtësuar procedurat është e ministrit. Ose do jepja dorëheqjen sepse nuk mund të bëhesha pengesë, ose do sakrifikoja pak nga pjesa ime personale dhe e Luisit dhe do vija shumë shpejt në Ministri dhe… kam ardhur me karrocë. Në disa mbledhje, ku edhe kam ngritur pak zërin, ai qëndronte këtu, herë në gjumë, herë zgjuar, megjithatë janë momente të bukura, fëmija rritet, për mua ka qenë e rëndësishme që momentet që kaloj me të, të jenë momente që t’i përkushtohem. Ndoshta janë edhe më të vlefshme sesa një ditë e tërë, kur kthehesh pak në atë mamin që e ngacmon fëmijën për çdo gjë dhe bëhesh pak e bezdisshme, pa e kuptuar.

Sa ka qenë periudha më e gjatë e largimit nga Luisi? Si e keni përjetuar?

Një javë. Ai ka qenë nëntë muajsh. Është e vështirë, por sa kohë ai është i sigurt, është me njerëz që kujdesen, jam e qetë.

Ju është dashur shumë për të gjetur dadon e duhur për djalin, apo ka qenë një person i afërt?

E kam gjetur dy muaj përpara se të lindja. Sot, mund të them që ajo është një nga njerëzit më të dashur për Luisin edhe pse nuk punon më pranë familjes sonë, sepse Luisi ka filluar çerdhen duke qenë që unë dëshiroja të socializohej më fëmijë të tjerë. Ai gëzon pa fund kur i them që do vijë Aida të të çojë te lodrat, apo ka raste kur kërkon vetë të qëndrojë të flejë te familja e saj. Disa nëna e shohin pak me xhelozi këtë marrëdhënie, por për mua është kënaqësi të them të drejtën sepse ajo është personi që ka qëndruar shumë gjatë me të, madje dhe më shumë sesa unë, për orë të tëra.

Tani që është dy vjeç e gjysmë, mund ta thoni kujt i ngjan Luisi?

E them me lehtësi fare. I ngjan Ardianit. Po ta shohësh, është si Ardiani, por po të flasësh me të, është si unë. Ka një karakter të fortë dhe këtu besoj që më ngjan mua.

Flasim pak për Ministrinë dhe pozicionin tuaj. Nëse do mund të zgjidhnit, pavarësisht që nuk e dimë si do jetë qeveria e ardhshme, do dëshironit të drejtonit një Ministri tjetër, apo do donit të vazhdonit punën e nisur në Ministrinë e Integrimit?

Unë shpesh marr kritika për përgjigjen që do jap, sepse më thonë që duhet të shfaq më shumë ambicie, të pretendoj një post tjetër, por unë kjo jam. Të them të vërtetën, unë nuk kam kërkuar kurrë një post të tillë, madje gjithmonë më ka pëlqyer të punoja në një zyrë, të jepja maksimumin te fusha që di të bëjë më mirë dhe kaq. Pjesa tjetër ka ardhur shumë spontanisht, sepse kanë besuar që mund ta realizoj. Jam munduar të jap më të mirën dhe të mos shpërdoroj besimin, as të partisë sime politike dhe as të qytetarëve shqiptarë. Të kesh një post të tillë është një përgjegjësi e jashtëzakonshme, çdo fjalë që unë them ka ndikim të drejtpërdrejtë te perceptimi i qytetarëve për procesin e integrimit dhe te vizioni si kjo punë të bëhet më mirë. Unë nuk kërkoj të kem një post tjetër ministror, ajo që ka rëndësi për mua është shërbimi që mund t’u kem bërë njerëzve, me aq sa kam ditur, aq sa kam mundur në këtë përvojë, ku dhe kam marrë nga njerëzit që kam punuar dhe u kam dhënë. Shumë gjëra mund të ishin ndryshe, sot Shqipëria mund të kishte çelur negociatat dhe nuk i ka çelur. E kam peng që shpeshherë politika është bërë pengesë në avancimin e Shqipërisë në procesin e integrimit evropian, nuk janë qytetarët. Unë kam takuar shumë të rinj. Mund të ketë skepticizëm për procesin, por dëshira që vendi të avancojë mbetet aty, ndërsa politika është treguar egoiste. Nuk po them që Shqipëria do kishte qenë sot anëtare me të drejta të plota, por të paktën do kishim qenë duke negociuar kapituj që kanë impakt në jetën e qytetarëve shqiptarë.

Ju nuk dëshironi, brenda vetes, që të jeni ministre e Integrimit në çastin kur për Shqipërinë do çelen negociatat apo do hidhen hapa të tjera të rëndësishme?

Unë nuk i them jo asnjë lloj sfide, por këto janë çështje politike që do të zgjidhen në një moment të dytë. Në këto çaste, ka çështje të tjera më madhore.

Sikur të mos mendojmë për një çast zhvillimet e paparashikueshme politike në Shqipëri, sado e guximshme të duket kjo, kur mendoni që do anëtarësohet Shqipëria?

Është procesi më i paparashikueshëm ku ne kemi qenë ndonjëherë pjesë, jo vetëm për faj të Shqipërisë. Ne kemi përgjegjësitë tona në reformat që ndërmarrim, implementimin, kohëzgjatjen, vullnetin për të ecur përpara, por kemi dhe një Bashkim Evropian që, dhe vetë, është i paparashikueshëm, kemi një BE ku pjesa e zgjerimit ka kaluar në plan të dytë dhe kjo ka krijuar një zgjatje të proceseve integruese për të gjitha vendet aspirante, sidomos të Ballkanit Perëndimor. Në këtë këndvështrim, data është e pamundur për t’u thënë, por data është e parëndësishme sepse unë e them gjithmonë: është apo nuk është Shqipëria në BE, e rëndësishme është që standardet evropiane të ndërtohen këtu, në sistemin demokratik, në institucionet funksionale, në shtetin e së drejtës. Ky është thelbi i procesit të integrimit, nuk është firma që do hedhim si një vend anëtar.

Kjo nuk është një intervistë zyrtare, as politike, kështu që pas kësaj, duhet patjetër pushim…Si është një ditë pushimi në familjen tuaj?

Një ditë pushimi është një luftë në mëngjes sepse Luisi zgjohet dhe, sa hap sytë, kërkon mëngjesin. Unë pastaj duhet të zgjohem me shpejtësi, t’i bëj gati ushqimin atij, ta ndërroj…gjithë ai rituali i mëngjesit dhe më pas mendojmë ku do të shkojmë sepse dëshira e tij e parë tani janë lodrat. Të them të drejtën është e vështirë për të gjetur një ambient të mirë, megjithatë jemi munduar t’ia plotësojmë këtë dëshirë. I pëlqejnë edhe teatrot e kukullave, animacionet. Të shtunave, nga liqeni është një Micky Mouse që qëndron pranë fëmijëve dhe ai e ka shumë qejf, shkon e prek, do që Micky ta marrë në krahë…Kjo është paraditja. Unë jam pak fanatike me oraret e Luisit dhe gjithmonë kthehemi në shtëpi për ta ushqyer dhe për gjumin e drekës sepse është i nevojshëm për të, që edhe gjatë pasdites të jetë i qetë. Duke qenë që e kemi shtëpinë afër, pasditeve shkojmë te kopshti zoologjik sepse ai i ka shumë qejf kafshët, edhe në shtëpi ka një qind prej tyre, lodra, që ua di emrat dhe në shqip dhe në anglisht dhe në kopshtin zoologjik u flet, do t’i ushqejë…Kjo është dita e pushimit. Unë nuk kam mundësi të largohem nga Tirana, sepse në çdo kohë mund të kem një telefonatë urgjente pune.

Jemi në prag të zgjedhjeve ku ju kandidoni për deputete për katër vitet e ardhshme, kur edhe Luisi do jetë më i rritur, do shkojë në kopsht, në shkollë…E keni menduar pozicionin ku do vendoset, që nuk do jetë si të tjerët, por do i thonë “djali i politikanes”, “i deputetes”, “i ministres”?

Ah…Për përgjegjshmërinë time në politikë, frymëzim është edhe Luisi. Për mua është shumë e rëndësishme të jem një figurë modeste, që jap kontributin tim në politikë, por nuk kam dëshiruar kurrë të përflitem për gjëra që, dashur pa dashur, të bën pjesë politika, kam qëndruar larg debateve të forta, larg retorikës agresive, sepse gjithmonë kam menduar që nuk do doja që Luisi të tregohej me gisht në kopsht, shkollë apo në jetën e tij të përditshme që “mamaja jote ka bërë këtë apo atë”. Në një farë mënyre, kjo përgjegjshmëri imja vjen edhe nga mendimi që Luisi duhet të jetë i qetë për mua, për figurën time dhe pse jo, t’i jap një model të mirë, që, të paktën ai, të ndihet paksa krenar.

Ka diçka që nuk ka ndryshuar në jetën tuaj në këto vite?

E pandryshuar është që sado e ngarkuar të jem, unë drekën e kaloj me Ardianin. Është një kulturë që vjen që nga familja ime. Sado punë të kishte babai apo nëna ime, ne mblidheshim një orë në shtëpi për drekën dhe më pas ata shpërndaheshin në punët e tyre. Edhe pse në politikë, kjo gjë nuk ka ndryshuar. Unë e pranoj që evitoj çdo drekë zyrtare, mund të ftohem kudo, por nuk pëlqej që të shkoj, për mua puna është punë, bëhet në zyrë dhe duhet të mbetet zyrtare. Orari i drekës është i dedikuar për Ardianin sepse gjatë orëve të ditës merremi me punë të tjera. Në darkë sigurisht mblidhemi në shtëpi, atë kohë ia dedikoj Luisit. Edhe momentet e lira gjatë fundjavës vazhdoj t’ia kushtoj, si më parë, shoqërisë sime, që nuk kanë të bëjnë fare me politikën dhe ku unë jam e lirë për të qeshur dhe për të folur, njëlloj si më parë, pa u ndikuar nga posti që mbaj dhe as nga e përditshmja politike që shpeshherë na kthehet në pjesë të artikulimit me këdo që takojmë. Këto janë gjërat që unë nuk i ndryshoj. Jam po ajo që kam qenë, pavarësisht postit që kam mbajtur këto vite.