Rëndësia e Ali Pashës në historinë e Shqipërisë

Oborri i Ali Pashë Tepelenës përfaqësonte një mikrokozmos të Ballkanit të asaj kohe, ku veç iluminizmit grek, ka zanafillën edhe ringjallja shpirtërore e shqiptarëve që dalëngadalë nga një elitë ushtarake do shndërrohej në elitë politike dhe kulturore.

Sipas drejtorit të Muzeut Historik Kombëtar, z.Dorian Koçi rëndësia më e madhe e kohës së Ali Pashës është vendosja e formave të reja qeverisëse. Ai diti të menaxhojë mirë dhe të shfrytëzojë energjinë  e popullsive që vinin nga një rend i prapambetur feudal.

Në gjithë Pashallëkun që Ali Pasha drejtonte ka pasur një zhvillim të madh të tregtisë, dhe fuqizim të pronarëve muslimanë. Shumë tregtarë, të mirat materiale i eksportonin dhe këto u bënë shtylla të fuqishme të politikës së brendshme të Ali Pashës. Kjo është arsyeja që ai ndërmori dhe ndërtimin e një rrjeti rrugor shumë të fuqishëm, i cili dhe sot ka gjurmë si në Shqipërinë e Jugut dhe në Greqinë e Veriut, ku shtrihej Pashallëku.

Pra Ali Pasha i tejkaloi cilësitë e një Pashai oriental,  atë të një despoti që qeveris vetëm për të fituar para për veten e vet dhe nëpërmjet politikës së tij qeverisëse fiton një pushtet absolut, ai krijoi dhe premisa për zhvillimet e ndryshme që ndodhën në rajon. Ky është një kontribut i paçmueshëm.