Lidhu me ne

Temporal

Lamtumirë Franko!


Francesk Radi
Franko nuk ia doli dot! U nda nga jeta në moshën 68-vjecare. Pas disa ditësh në spital, në gjendje kome për shkak të hemorragjisë cerebrale, ai nuk ja doli dot të fitonte betejën me jetën. Franko u dërgua me urgjencë në spital para një jave. Me gjithë përpjekjet për t’i dhënë ndihmë dhe për ta çuar drejt një vendi tjetër, Radi nuk dha asnjë shenjë përmirësimi. Lamtumirë Franko! Jetoi gjithë jetën në simbiozë me këngët e tij, dhe fatkeqësisht…ai sot e humbi pranverën.
tefa-640x318
***
Ishte viti i largët 1972 kur Françesk Radi realizoi dy video klipet e para shqiptare, “Adresa” dhe “Biçikleta”, dy këngë hit të asaj kohe, por që vazhdojnë të këndohen edhe nga të rinjtë e sotëm. Megjithëse pengu i tij ishte që nuk i këndoi ashtu siç donte vetë. “Franko, bëje zërin më të thjeshtë, jo si Çelentano”, i thoshin kontrolluesit e vijës artistike ndërsa Françesku regjistronte këngët në studio.
Sot ato video klipe nuk ekzistojnë më, as në arkivin e RTSH-së dhe as regjisori që i ka realizuar nuk di se ç’fund kanë pasur. Ndoshta nuk ka qenë e thënë që të rezistonin, Franko nuk i këndoi siç donte dhe ato u zhdukën, si për të treguar se ajo kohë e errët për lirinë e artit shqiptar duhet harruar.
Por më e keqja nuk kishte ardhur akoma. Në festivalin famëkeq të vitit 1972, Françesk Radi interpretoi këngën “Kur dëgjoj zëra nga bota”. Me tekst nga Sadik Bejko, kënga ishte një formë proteste për luftën në Vietnam, ku edhe amerikanët ishin kundër kësaj lufte. Në këtë mënyrë ai u bë vërtetë një Çelentano shqiptar, që kërkoi t’i këndonte jo vetëm dashurisë, por edhe luftës, përditshmërisë dhe problemeve politike. Por kjo nuk mund të zgjaste shumë në Shqipërinë komuniste. Fundi dihej.
Nga skena e festivalit të Radio Televizionit Shqiptar, ai u degdis në Fushë Arrëz, ku interpretoi në Shtëpinë e Kulturës dhe organizoi disa aktivitete. Tetë vjet iu desh të priste, derisa më në fund të rikthehej në Tiranën e tij që aq shumë e donte, ku me kitarën që nuk e ndante kurrë nga dora, filloi punë në cirkun e Tiranës.
Kaluan plot 21 vjet që Françesk Radi të rikthehej në skenën e Festivalit të RTSH-së, aty ku në vitin 1993 interpretoi këngën “Një nënë, fëmijët, koha dhe unë”. Megjithë zemrën e lodhur të kohës që e mbajti larg skenës, ai rigjeti forcën për të qenë ndër kantautorët kryesorë të Shqipërisë post-komuniste.
Me këngët “Telefonatë zemrash”, “Ky fat na ra”, “Rock i burgut”, “Zemër e lodhur” ai u përpoq t’i paraqiste publikut shqiptar temat e emigracionit, fatit njerëzor, gjendjen e artistëve shqiptarë. Ashtu siç bënte edhe idhulli i tij përtej Adriatikut, Adriano Çelentano, të cilin tashmë ishte plotësisht i lirë të frymëzohej duke e dëgjuar.
Gjatë gjithë jetës duket se ka ndjekur këshillën e të vëllait, Ferdinand Radit, aktorit të madh që u nda nga jeta 13 vite më parë, në 2004. “Franko, duhet të bëhesh artist shumë i mirë që jo vetëm të pëlqehesh, por dhe të mbijetosh sepse ne jemi dhe me biografi dhe për të çarë në këto kohë duhet të jesh më i miri”, i thoshte Nandi. Këshillë që ai jo vetëm e ndoqi vetë, por u përpoq t’ia transmetonte edhe mbesës, Rozanës, të cilën e mbështeti fort në rrugën artistike, ashtu si një herë e një kohë atë e mbështeste Ferdinandi./Tiranapost
Vazhdo leximin
Kliko të komentosh

Duhet të jeni i kyçur në mënyrë që të mund të lini një koment Kyçu

Përgjigju

MË TEPËR

Radar2 ditë më herët

U hoqën nga gara, por nuk mërziten! Si shprehen socialistët pas publikimit të listës

Me 186 kandidatë do të hyjë në garën e 11 Majit Partia Socialiste. Por si çdo listë edhe ajo mund të...

Mix2 ditë më herët

Ushqimet për një agjërim sa më të shëndetshëm gjatë Ramazanit

Gjatë kohës së vakteve në muajin e Ramazanit, familjet myslimane zakonisht mblidhen për të shijuar vaktin pas perëndimit të diellit...

Mix2 ditë më herët

Mollët, portokalli dhe kivi, frutat më të mira për mëngjes dhe përfitimet e tyre për shëndetin

Studime të ndryshme kanë treguar se ngrënia e mëngjesit mund të ndihmojë në stimulimin e metabolizmit. Një mëngjes i shëndetshëm...

Mix2 ditë më herët

Rihanna vesh xhinset $1,200 të Kendrick Lamar

Mesa duket, Rihanna ‘is like us’. Një muaj pasi Kendrick Lamar bëri bujë me performancën e tij në “Super Bowl...

Mix2 ditë më herët

Si të humbasësh peshë duke ecur! Këshillat për një rezultat të shpejtë

Për të mbajtur një trup të shëndetshëm mënyrat e duhura janë vetëm dy, aktiviteti i vazhdueshëm fizik dhe regjimi i...

Radar2 ditë më herët

“Lista e PD me një grusht servilash”, Basha – kolegëve demokratë: I paralajmërova, i ftoj të na votojnë ne! U bënë pishman për mumifikimin e partisë

Kryetari i Demokratëve Euroatlantikë dhe njëkohësisht drejtues i Koalicionit Euroatlantik në zgjedhjet e 11 majit, Lulzim Basha, i bëri thirrje...

Aktualitet2 ditë më herët

PD dhe PS nxjerrin emrat kandidatëve që do përballen në zgjedhjet e 11 majit

Partia Demokratike dhe Partia Socialiste kanë vendosur emrat e kandidatëve për deputetë të cilët do kandidojnë në zgjedhjet e 11...

Kryesore2 ditë më herët

Të zhgënjehesh nga Berisha në vitin 2025?

Dhe nëse dikush priste që ai do të luante ndryshe këtë herë, atëherë problemi nuk është Berisha – problemi është...

Aktualitet4 ditë më herët

Ben Andoni: Rama po përgatitet për republikën presidenciale

Kryeministri Edi Rama tha së fundmi se ka mundësi që të mos jetë më në listën e deputetëve. Kjo ka...

Radar4 ditë më herët

Eksodi i “diplomave”, në 2023 u diplomuan rreth 12 mijë studentë më pak se në 2019!

Eksodi i diplomave nuk ka të ndalur, teksa në bankat dhe auditore ka gjithnjë e me pak studentë, sot çka...

Facebook