Lidhu me ne

Temporal

Erdogan-Gylen: Njeriu i pushtetit kundër ideologut

A combination of a file picture and a handout file picture made on March 28, 2014 shows Turkey's Prime Minister Recep Tayyip Erdogan (L) giving a press conference in Brussels on January 21, 2014, and a handout picture released by Zaman Daily shows exiled Turkish Muslim preacher Fethullah Gulen (R) at his residence on September 24, 2013 in Saylorsburg, Pennsylvania. Erdogan and Gulen were once close allies who transformed a political landscape that had for decades been the domain of secularists and coup-happy generals. Today Erdogan's declared nemesis is the moustachioed 73-year-old imam Fethullah Gulen, a Muslim cleric he accuses of running a parallel "deep state" from faraway rural Pennsylvania. Embroiled in political turmoil and out on the campaign trail ahead of Turkey's March 30, 2014 local elections, Erdogan has declared war on a shadowy enemy and vowed to "liquidate" his foes. AFP PHOTO / THIERRY CHARLIER / ZAMAN DAILY / SELAHATTIN SEVI  = RESTRICTED TO EDITORIAL USE - MANDATORY CREDIT "AFP PHOTO/ZAMAN DAILY/SELAHATTIN SEVI" - NO MARKETING NO ADVERTISING CAMPAIGNS - DISTRIBUTED AS A SERVICE = / AFP PHOTO / AFP / ZAMAN DAILY / THIERRY CHARLIER AND SELAHATTIN SEVI

Prishja mes presidentit turk, Rexhep Taip Erdogan dhe predikuesit Fetullah Gylen ka shumë shkaqe, si politike ashtu edhe ideologjike. Politologu Caner Aver përpiqet të shpjegojë sfondin e armiqësisë që po ndan Turqinë.

DW: Zoti Aver, presidenti turk Erdogan fajëson ish-aleatin e tij, Fetullah Gylen për organizim të puçit ushtarak. Ku bazohen diferencat mes tyre?

Caner Aver: Gylen është predikues, imam dhe ndjek linjën e predikuesit Saidi Nursi, me origjinë nga Kurdistani që ka predikuar në vitet 1910, 1920. Erdogan i përket lëvizjes Milli Görüs, që u themelua në vitet 70-të nga Erbakan, dhe synon një sintezë islamo-turke. Nga njëra anë kemi të bëjmë me një politikan të orientuar nga pushteti dhe pragmatik me islamin si referencë. Nga ana tjetër një predikues e ideolog. Krahas kësaj, Erdogan e ka bazën e pushtetit të tij në territorin turk, Gylen ka në të gjithë botën përkrahës.

A ka arsye historike për këtë prishje mes tyre?

Të rëndësishme janë pozicionet e tyre në puçet e deritanishme në Turqi. Në një kohë që Gylen ka mbështetur puçistët në vitet 80-të, Erdogan dhe lëvizja e tij kanë qenë viktima të saj. Për shkak të orientimit të tyre politik, ata duhet të mbaheshin larg sistemit. Erdogan është politikan karizmatik, përkrahësit e tij e duan pikërisht për këtë. Nga ana tjetër ideologu Gylen. Nëse këta dy persona nuk do të jenë në krye të partisë apo lëvizjes, mendoj se lëvizja e Gylenit do të vazhdojë të ekzistojë për shkak të ideologjisë, ndoshta jo në këto dimensione. Tek AKP e Erdoganit gjasat janë më të pakta, partia do orientohet tek personalitete të reja.

Lidhur me këtë lëvizje flitet shumë për pretendimin madh të saj ndaj dijes. Si e vlerësoni këtë?

Gylen ka thënë njëherë, ndërtoni shkolla dhe më pak xhami. Tek Erdogani është e kundërta, ai ndërton më shumë xhami se shkolla. Por Gylen ka një koncept të tij: Ai përpiqet që të fusë shkencën në kontekstin e islamit. Ai nuk do ta modernizojë fenë dhe ta përshtasë me kohën. Në vend të kësaj ai përpiqet të arsyetojë shkencën përmes koranit dhe të legjimitojë këtë. Tek Erdogani arsimimi luan rol më dytësor. Ai kërkon mobilizimin e masave për të forcuar pushtetin.

Erdogan dhe Gülen konkurrojnë për pushtet thuhet, ku qëndron problemi në detaj?

Gylen përfaqëson një drejtim më liberal, perëndimor të islamit, ndërsa Erdogani frymëzohet e demonstron një forcë osmane. Kjo u bë e qartë tek protestat për parkun Gezi, që u shtypën brutalisht, në vitin 2013. Lëvizja Gylen e kritikoi këtë. Ekspertët thonë, se në këtë grindje bëhet fjalë edhe për ndarjen e burimeve brenda shtetit dhe zënien e posteve. Nëse Gylen, me lëvizjen mjaft të mirëorganizuar angazhohet kryesisht për demokraci, qeveria e Erdoganit e akuzon atë për të kundërtën: Sipas saj ai punon me shërbimet e huaja kundër Turqisë.

Si e shikoni pas puçit, zhvillimin e Turqisë në plan afatgjatë?

Zhvillimet aktuale lënë shumë pyetje të hapura lidhur me të ardhmen e vendit. Para pak ditësh pati shenja shtensionimi, me takimin e partive opozitare në zyrën presidenciale dhe u dëgjuan tone pajtimi. Marshimi i partisë kemaliste, CHP për herë të parë pas shtatë vjetësh në sheshin Taksim dhe prezantimi i planit dhjetëpikësh tregon se pajtimi është i mundur. Si Erdogani edhe CHP kanë një armik -puçistët.

Por koha e pajtimit ishte e kaq e shkurtër…

Vërtet. Duhet të shihnim se si gazetarët pushohen nga puna apo mbyllen shtëpi botuese apo media, megjithëse shumë nuk kanë të bëjnë me lëvizjen Gylen. Duket më shumë se Erdogani po përdor momentin për të luftuar opozitarët që e bezdisin dhe për të forcuar pushtetin. Ky rrezik është prezent.

Caner Aver është politolog dhe studiues në Qendrën për Studime Turke, ku trajton marrëdhëniet mes Turqisë dhe Bashkimit Europian./DW/Dita

Vazhdo leximin
Kliko të komentosh

Duhet të jeni i kyçur në mënyrë që të mund të lini një koment Kyçu

Përgjigju

MË TEPËR

Radar1 ditë më herët

U hoqën nga gara, por nuk mërziten! Si shprehen socialistët pas publikimit të listës

Me 186 kandidatë do të hyjë në garën e 11 Majit Partia Socialiste. Por si çdo listë edhe ajo mund të...

Mix2 ditë më herët

Ushqimet për një agjërim sa më të shëndetshëm gjatë Ramazanit

Gjatë kohës së vakteve në muajin e Ramazanit, familjet myslimane zakonisht mblidhen për të shijuar vaktin pas perëndimit të diellit...

Mix2 ditë më herët

Mollët, portokalli dhe kivi, frutat më të mira për mëngjes dhe përfitimet e tyre për shëndetin

Studime të ndryshme kanë treguar se ngrënia e mëngjesit mund të ndihmojë në stimulimin e metabolizmit. Një mëngjes i shëndetshëm...

Mix2 ditë më herët

Rihanna vesh xhinset $1,200 të Kendrick Lamar

Mesa duket, Rihanna ‘is like us’. Një muaj pasi Kendrick Lamar bëri bujë me performancën e tij në “Super Bowl...

Mix2 ditë më herët

Si të humbasësh peshë duke ecur! Këshillat për një rezultat të shpejtë

Për të mbajtur një trup të shëndetshëm mënyrat e duhura janë vetëm dy, aktiviteti i vazhdueshëm fizik dhe regjimi i...

Radar2 ditë më herët

“Lista e PD me një grusht servilash”, Basha – kolegëve demokratë: I paralajmërova, i ftoj të na votojnë ne! U bënë pishman për mumifikimin e partisë

Kryetari i Demokratëve Euroatlantikë dhe njëkohësisht drejtues i Koalicionit Euroatlantik në zgjedhjet e 11 majit, Lulzim Basha, i bëri thirrje...

Aktualitet2 ditë më herët

PD dhe PS nxjerrin emrat kandidatëve që do përballen në zgjedhjet e 11 majit

Partia Demokratike dhe Partia Socialiste kanë vendosur emrat e kandidatëve për deputetë të cilët do kandidojnë në zgjedhjet e 11...

Kryesore2 ditë më herët

Të zhgënjehesh nga Berisha në vitin 2025?

Dhe nëse dikush priste që ai do të luante ndryshe këtë herë, atëherë problemi nuk është Berisha – problemi është...

Aktualitet3 ditë më herët

Ben Andoni: Rama po përgatitet për republikën presidenciale

Kryeministri Edi Rama tha së fundmi se ka mundësi që të mos jetë më në listën e deputetëve. Kjo ka...

Radar4 ditë më herët

Eksodi i “diplomave”, në 2023 u diplomuan rreth 12 mijë studentë më pak se në 2019!

Eksodi i diplomave nuk ka të ndalur, teksa në bankat dhe auditore ka gjithnjë e me pak studentë, sot çka...

Facebook